Konferencja naukowa "Ochrona przyrody w samorządzie terytorialnym"

Organizatorami konferencji były: Wójt Gminy Michałowice, Małgorzata Pachecka i profesor Irena Lipowicz z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Konferencja została objęta patronatem honorowym Marszałka Województwa Mazowieckiego, Adama Struzika.

Pomysł poważnej konferencji naukowej zrodził się z potrzeby ochrony Doliny Utraty i Raszynki przed naporem urbanizacyjnym, jakiego nasza gmina doświadcza. Czy jest to temat ważny, Wójt Gminy Michałowice, Małgorzata Pachecka postanowiła sprawdzić sondą w mediach społecznościowych.

1 kwietnia Wójt Gminy opublikowała na Facebooku wpis o planach na powstanie parku krajobrazowego "Dolina Utraty". Odzew był duży i stał się impulsem do badania możliwości stworzenia parku. W trakcie badań okazało się, że wiedza na temat ochrony przyrody w samorządzie jest bardzo rozproszona. Dlatego powstała konferencja zbierająca wiedzę ekspercką w jednym miejscu.

Program konferencji był bardzo bogaty. Pierwszego dnia konferencja została podzielona na dwie części. W pierwszej odbyły się dwa panele plenarne – ekspercki i samorządowy, po czym nastąpiła część badawczo-warsztatowa, w ramach której odbyły się aż cztery panele merytoryczne.

Każdy z paneli rozpoczynał krótki referat uczestniczących w nim ekspertów, po którym następowała dyskusja zarówno pomiędzy panelistami, jak i panelistami raz obecnymi na sali uczestnikami konferencji.

Pierwszy panel rozpoczęła dr Daria Danecka, adiunkt w Zakładzie Prawa Karnego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. Mówiła o zakazach, jakie mogą być ustanowione na terenie parków krajobrazowych. Zakazy mogą zostać umieszczone w uchwale sejmiku samorządowego, a wybierane są z katalogu wymienionego w ustawie o ochronie przyrody.

Mecenas Krzysztof Gruszecki opowiedział, jakie są odstępstwa od zakazów obowiązujących na terenie parku krajobrazowego. Mecenas Gruszewski ma ogromne doświadczenie w prawie ochrony środowiska, bowiem zajmuje się tym prawie 30 lat. W swoim wystąpieniu zwrócił uwagę, jak ważne jest formułowanie przepisów prawa miejscowego, tak, by możliwe interpretacje były zgodne z intencjami podmiotu wprowadzającego rozwiązania.

Kolejnym panelistą była dr Marzena Suchocka, która opowiadała jak powstał model Warszawskiego Indeksu Różnorodności Biologicznej. Celem stworzenia indeksu jest monitorowanie i zarządzanie różnorodnością biologiczną terenu aglomeracji, w tym przypadku chodziło o Warszawę, ale narzędzie może być adaptowane do potrzeb dowolnych miast. Dr Suchocka przedstawiła metodologię oceny różnorodności, w ramach której na przykład wyceniana jest praca, jaką wkładają drzewa w oczyszczanie powietrza. I tak według oceny jej zespołu 9 milionów warszawskich drzew rocznie wykonuje pracę wartą 140 milionów złotych. Co więcej, z symulacji wynika, że drzewa zarabiałyby trzy razy więcej, gdyby miały lepszą kondycję.

Ostatni referat w tej części paneli wygłosiła mecenas Katarzyna Liszka-Michałka ze związku powiatów polskich, w ramach którego przedstawiła projekt ustawy o parkach narodowych, który powstaje w Ministerstwie Ochrony Środowiska, który pojawił się w lutym tego roku i teoretycznie będzie obowiązywał od stycznia 2023 roku.

Po dyskusji panelistów z uczestnikami konferencji i krótkiej przerwie rozpoczął się drugi panel, tym razem samorządowy. Wzięli w nim udział, Andrzej Różycki, zastępca dyrektora Departamentu Polityki  Ekologicznej, Geologii i Łowiectwa w urzędzie marszałkowskim, Dorota Zmarzlak – wójt gminy Izabelin, Michał Rudzki burmistrz gminy Karczew, i Małgorzata Pachecka, wójt gminy Michałowice. 

Andrzej Różycki zapewniał, Urząd Marszałkowski będzie wspierał działania w kierunku utworzenia parku krajobrazowego w gminie Michałowice, jeśli będzie taka wola społeczności lokalnej.

Dorota Zmarzlak, wójt gminy Izabelin, przedstawiła się jako wójt łosi i wilków, jako że gmina leży wewnątrz Kampinoskiego Parku Narodowego. 86% terenu gminy Izabelin to las, a reszta to otulina parku. Wójt Zmarzlak powiedziała, że mimo niedogodności prawnych i technicznych, które niesie za sobą sąsiedztwo parku, nie zamieniłaby ani jednego metra kwadratowego terenu parku na teren gminny, bo uważa, że Kampinoski Park Narodowy to najpiękniejsze, co mają w gminie.

Burmistrz Karczewa również opowiadał o swojej gminie. Karczew otacza Mazowiecki Park Krajobrazowy i obszar Natura 2000, a z drugiej strony funkcjonuje wiele zakładów przemysłowych, w tym takie, które są uciążliwe dla mieszkańców, ponieważ emitują odory. Jednak ze względu na swoją zieloną część - rejony Karczewa przyciągają wielu mieszkańców aglomeracji warszawskiej szukających weekendowego wytchnienia.

Panel samorządowy zakończył pierwszą, plenarną część konferencji, po przerwie obiadowej rozpoczęły się intensywne prace w części badawczo - warsztatowej. W tej części odbyły się aż cztery panele:

• ustanawianie prawnych form ochrony przyrody i funkcjonowanie w praktyce jednostek samorządu terytorialnego;
• aktualne problemy związane z ochroną środowiska;
• instrumenty represyjne w ochronie przyrody;
• wartości i konflikty między nimi w ochronie przyrody.

Na koniec uczestnikom pierwszego dnia konferencji podziękowała Wójt Małgorzata Pachecka i profesor Irena Lipowicz.

Drugi dzień konferencji miał trochę inny charakter. Wzięły w nim udział organizacje społeczne z terenu gminy Michałowice i okolic.

Prezes Stowarzyszenia ZaPruszków! Arkadiusz Gębicz przedstawił obywatelska inicjatywę w sprawie ustanowienia pomników przyrody na terenie miasta Pruszkowa, a Michał Maj z tegoż stowarzyszenia opowiedział o prawnych środkach, jakimi dysponują stowarzyszenia, by zmusić gminę do realizacji jej zadań.

Anna Gawryś ze Społecznego Komitetu Ochrony Falent przedstawiła się jako „aktywistka podmiejska”. Opowiedziała o walce z lokalnymi władzami i przedsiębiorcami o zachowanie ciekawych przyrodniczo rejonów w Pruszkowie i Falentach. Opowiadała, jak w gminie Raszyn udało się zablokować zmianę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, która mogła prowadzić do budowy domów w otulinie rezerwatu.

Dr Wojciech Rogowski, również ze Społecznego Komitetu Ochrony Falent, opowiedział jak lokalna społeczność może wywierać presję na władze, by przekonywać je do zachowywania cennych przyrodniczo rejonów gminy.

Radosław Chlebicki z Ekobrygady działającej na terenie gminy Michałowice od 2018 roku opowiedział, jak działa ich grupa, która nie ma ram oficjalnych, a skrzykuje się za pośrednictwem Facebooka. Ich celem jest uczynienie gminy miejscem czystym i przyjaznym do życia. Zakładają, że do końca 2022 roku uprzątną gminę Michałowice.

Marek Ożóg ze stowarzyszenia ABC Dolina Utraty - rzeka odzyskana, przedstawił bardzo ciekawy film z fotopułapek zamontowanych przez ostatni rok na rozlewisku Utraty, pokazujący niezwykłe bogactwo mieszkającej tam fauny.

Hanna Barlak, Prezes Towarzystwa Przyjaciół Miasta Ogrodu Komorów – KOMOROWIANIE, opowiedziała o trosce o wartości historyczne i przyrodnicze Komorowa, jaką kultywuje stowarzyszenie.

Piotr Kandyba, radny Sejmiku Województwa Mazowieckiego, który jest również wicedyrektorem Zakładu Gospodarowania Nieruchomościami na Woli, zarządzającym nie tylko nieruchomościami, ale też zielenią miejską, a także zapalonym ekologiem, który ganiał harvestery w Puszczy Białowieskiej, powiedział, że jest w swojej potrójnej roli często między młotem a kowadłem. Wskazywał na potencjał dialogu między organizacjami społecznymi, a władzami.

Mikołaj Krasowski, przedstawiciel inicjatywy „Las Młochowski”, opowiadał o pomyśle porozumienia inicjatyw „Zielony Pierścień aglomeracji warszawskiej”. W swojej prezentacji pokazał bardzo ciekawą statystykę: po zsumowaniu wszystkich miejscowych planów zagospodarowania przestrzeni wychodzi, że tereny przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe zakładają pomieszczenie 11-12 milionów mieszkańców, tymczasem trendy demograficzne pokazują, że do 2030 roku w rejonie aglomeracji warszawskiej mieszkać będzie najwyżej 3,5 mln ludzi, co pokazuje, jak bardzo przeszacowane są lokalne plany zabudowy mieszkaniowej.

Ostatnim punktem konferencji była sesja plenerowa, czyli spływ Utratą z Komorowa do Pęcic. Niestety, konferencja wypadła w środku czerwcowych upałów, przy niskim stanie wody, przez co spływ był sporym wyzwaniem dla uczestników, ale wszystko skończyło się dobrze, a uczestnicy ostatniej sesji byli z niej bardzo zadowoleni.

Nagrania transmisji internetowych z dwóch dni konferencji można znaleźć na gminnym kanale YouTube: link.

Link do nagrań podzielonych na tematy konferencji: - wejdź w link