55. Rajd „Po kamienistej drodze” do Pęcic

55. Rajd „Po kamienistej drodze” do Pęcic

Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią się im płaci. Słowa Wisławy Szymborskiej najlepiej oddają charakter tegorocznego 55. Rajdu „Po kamienistej drodze” do Pęcic. Pamięć o naszych dziejach, o Powstaniu Warszawskim, a nade wszystko o powstańcach z IV Obwodu Ochota AK, jak i tych z VII Obwodu „Obroża” (Pruszków, Piastów, Ursus). Chcieli przedostać się do Lasów Chojnowskich w celu przegrupowania się i dozbrojenia.  Nad ranem 2 sierpnia 1944 r. starli się z siłami niemieckimi na terenie Pęcic. Walka toczyła się wzdłuż drogi prowadzącej z Reguł do pęcickiego pałacu i w parku przypałacowym. 91 powstańców straciło życie. Część zginęła w walce, innych rozstrzelano po zakończeniu bitwy i pochowano w zbiorowym grobie. W 1946 r., z inicjatywy rodzin poległych i zamordowanych, dokonano ekshumacji ciał. Na miejscu mogiły powstał pomnik-mauzoleum będący do dziś symbolem bohaterstwa oraz walki za Ojczyznę.

Przebieg uroczystości

Rajd „Po kamienistej drodze” trwa już ponad pół wieku. Nie byłoby to możliwe bez współpracy organizatorów: Oddziału Stołecznego PTTK im. Aleksandra Janowskiego, Klubu PTTK „Varsovia” pod patronatem Stefana Jaronia-Kowalskiego i władz Gminy Michałowice. Tegoroczny rajd miał przebieg odmienny od wcześniejszych. Ze względów pandemicznych cała uroczystość odbyła się przy pomniku-mauzoleum. Przybyło na nią około 150 osób. Wśród nich znaleźli się przedstawiciele rodzin pomordowanych w bitwie pod Pęcicami (siostra Mariana Czujkowskiego ps. „Grom”, krewni Zbigniewa Arendarczyka ps. „Zajączek” i krewni Antoniego Ważyńskiego ps. „Stefan”), Powstańcy Warszawscy (m.in. Sylwester Kominek ps. „Mścisław” – uczestnik boju pęcickiego, Stefan Pastewka ps. „Jurek” – żołnierz IV Obwodu Ochota AK, Wojciech Cygański ps. „Wojtek” ze Zgrupowania „Bartkiewicz” – mieszkaniec Nowej Wsi),  delegacje kombatanckie, przedstawiciele Wojska Polskiego i  służb mundurowych (Straż Pożarna z Nowej Wsi), stowarzyszenia (lotnicze – Stowarzyszenie Lotników Polskich, Warszawski Klub Seniorów Lotnictwa, turystyczne – Oddział PTTK Warka), reprezentanci samorządu wojewódzkiego, powiatowego i  gmin ościennych, delegacje sołectw, przedstawiciele prywatnych firm.

Uczestnicy uroczystości na początku wysłuchali koncertu pieśni patriotycznych w wykonaniu Bogusława i Ryszarda Morków, byłych wybitnych solistów Opery Narodowej o sławie międzynarodowej. Można było usłyszeć „Szarą Piechotę”, „Dziś do Ciebie przyjść nie mogę”, „Sanitariuszkę Małgorzatkę” czy „Czuwaj wiaro”. Artystom towarzyszył zespół pod dyrekcją Bogny Dolińskiej. Zwieńczeniem występu były słowa wypowiedziane przez Bogusława Morkę: Nie było waleczniejszego od Polaka w czasie II wojny światowej i my musimy to w sercach mieć.

Następnie odbyła się msza polowa, którą celebrował proboszcz parafii w Pęcicach ks. Jacek Zbyszyński. W swoim kazaniu podkreślił fakt, że za miłość Orląt Pęcickich do Ojczyzny winniśmy im trwałą pamięć.               

Pamięć o Orlętach Pęcickich

Ostatnią częścią 55. Rajdu „Po kamienistej drodze” był uroczysty Apel Poległych, prowadzony, jak co roku, przez płk. rezerwy Lecha Pietrzaka. Najpierw głos zabrał wiceprezes Oddziału Stołecznego PTTK, Włodzimierz Majdewicz. Przypomniał historię Rajdu „Po kamienistej drodze” oraz osoby zasłużone dla jego kultywowania: Krystynę Serwaczak i płk. Stanisława Książkiewicza. Kolejnym punktem programu stało się wejście Orkiestry Reprezentacyjnej Wojska Polskiego i kompanii honorowej. Wojskową asystę honorową wystawił w tym roku 38. Sochaczewski Dywizjon Zabezpieczenia Obrony Powietrznej im. Mjr. Feliksa Kozubowskiego. Po czym odśpiewano „Mazurka Dąbrowskiego”.

Następnie odczytano listy od Wójt Gminy Michałowice Małgorzaty Pacheckiej, Starosty Pruszkowskiego Krzysztofa Rymuzy i Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika. Pani Wójt skierowała do obecnych na uroczystości m.in. takie słowa: Oddając hołd tej bohaterskiej młodzieży starajmy się ich ideały wcielać w życie także teraz, ponieważ walka z przemocą, złem nie kończy się nigdy. Naszym obowiązkiem jest budowanie takiej Polski, o jakiej marzyli, z jakiej byliby dumni. To teraz nasza największa odpowiedzialność.

Tradycją rajdową stało się wręczanie medali „Orzeł Pęcicki”. Są one przyznawane za kultywowanie w społeczeństwie, a szczególnie wśród młodzieży,  pamięci o bitwie pęcickiej i  Powstaniu Warszawskim. Ceremonii wręczenia medali dokonali: Włodzimierz Majdewicz i Roman Żuchowski – kierownik Referatu Kultury i Spraw Społecznych Gminy Michałowice. Nagrodzeni to: Halina Grabowska (nauczycielka, opiekunka Izby Pamięci Walki IV Obwodu Ochota AK), Władysława Marcinkiewicz (przewodnicząca Zarządu Środowiska IV Obwodu Ochota AK), ksiądz Grzegorz Jasiński (były proboszcz parafii pęcickiej), Jerzy Pamrów (prezes Klubu PTTK „Varsovia” i wieloletni komandor Rajdu „Po kamienistej drodze”), Harcerski Krąg Seniorów im. Szarych Szeregów w Piastowie (opiekun Izby Pamięci ku czci harcerzy z Piastowa i powstańców poległych pod Pęcicami).

Najważniejszym elementem tej części uroczystości było odczytanie Apelu Poległych przygotowanego przez organizatorów imprezy we współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej. Apel został odczytany przez ppor. Krzysztofa Jelonka ze wspomnianego 38. Sochaczewskiego Dywizjonu Zabezpieczenia Obrony Powietrznej. Po nim miała miejsce salwa honorowa i składanie wieńców i wiązanek. Wśród wieńców na szczególną uwagę zasługuje ten od Warszawskiego Klubu Seniorów Lotnictwa. Jodła – podstawa wiązanki – symbolizuje las, miejsce, gdzie mieli dozbroić się powstańcy z Ochoty. Powiewające biało-czerwone chorągwie to lokalizacja obozów powstańczych, do których zmierzali. Trawy i polne kwiaty z pęcickich pól – przez nie szli i w nich ginęli młodzi żołnierze. Kwiat polskiej młodzieży szedł przez Pęcice i to są kwiaty w wieńcu podobne do nagietek kwiatów harcerskich. Przy rękojeści wieńca czerwony bandaż jako symbol przelanej krwi przez młodych harcerzy. Pomysł, kompozycja i wykonanie powyższego wieńca należą do Romana Woźniaka z Pęcic Małych.

Po wysłuchaniu wiązanki pieśni powstańczych uczestnicy rajdu pęcickiego mieli możliwość skosztowania grochówki strażackiej. Podsumowaniem zaś głównych obchodów  stała się relacja telewizyjna w „Kurierze Mazowieckim” (https://warszawa.tvp.pl/55040923/25072021 - ok.  6 min i 12 sek.).

Daniel Wolborski

Członek Klubu PTTK „Varsovia”

Szczególne podziękowania kierujemy do współorganizatorów Rajdu: Oddziału Stołecznego  PTTK reprezentowanego przez Włodzimierza Majdewicza, Klubu PTTK „Varsovia” (Ireny Cesarz, Ewy Woroszyło, Szymona Pamrowa, Mirosława Pamrowa) wraz z jego „młodzieżową sekcją” (Maksymiliana i Wojciecha Warmuzów, Franciszka Majerowicza, Oskara Leszczyńskiego, Adama Dziedzica, Jakuba Michny i  Konrada Kruczyka), jak również Daniela Wolborskiego, za opracowanie artykułu dotyczącego uroczystości.  

Serdecznie zapraszamy za rok!