56. Rajd po Kamienistej Drodze

Wieczna pamięć poległym za wolną Polskę

56. Rajd „Po kamienistej drodze” do Pęcic

Wszyscy ci, którym pamięć o Powstaniu Warszawskim nie jest obojętna, spotkali się 24 lipca bieżącego roku przy pęcickim pomniku-mauzoleum na 56. Rajdzie „Po kamienistej drodze”. Słowem kluczem tegorocznych obchodów było „poświęcenie” – własnych przekonań, słabości w imię wyższych wartości, Ojczyzny. Owo „poświęcenie” wypowiadane wielokrotnie podczas przemówień, odczytanych listów czy kazania w czasie mszy św. dotyczyło przede wszystkim powstańców z IV Obwodu Ochota AK, jak i tych z VII Obwodu „Obroża” (Pruszków, Piastów, Ursus), którzy chcieli przedostać się do Lasów Chojnowskich w celu przegrupowania się i dozbrojenia. Nad ranem 2 sierpnia 1944 r. starli się z siłami niemieckimi na terenie Pęcic. 91 powstańców straciło życie. Część zginęła w walce, innych rozstrzelano po zakończeniu bitwy i pochowano w zbiorowym grobie. Symbolem pamięci o nich jest organizowany od 1967 r. Rajd „Po kamienistej drodze”.

Pamięć o Orlętach Pęcickich

Organizacja Rajdu nie byłaby możliwa bez współpracy Oddziału Stołecznego PTTK im. Aleksandra Janowskiego, Klubu PTTK „Varsovia” im. Stefana Jaronia-Kowalskiego, władz Gminy Michałowice, a także środowiska kombatantów z Ochoty. Tak jak w roku ubiegłym, ale bez obostrzeń covidowych, cała uroczystość odbyła się przy pomniku-mauzoleum. Przybyło na nią około 200-250 osób. Całość imprezy objęta była patronatem medialnym TVP3 Warszawa (z przykrością należy odnotować brak ekipy telewizyjnej z tej stacji). Wśród przybyłych gości znaleźli się przedstawiciele rodzin poległych i pomordowanych w bitwie pod Pęcicami (krewni Zbigniewa Chrzanowskiego ps. „Wilk”, Henryka Tadeusza Mikołajskiego ps. „Tadeusz”, Jana Konowrockiego ps. „Balbina”, Antoniego Ważyńskiego ps. „Stefan”, Leona Rose, Wiesława Skudlarskiego ps. „Benito”, a także Janusza Edwarda Wojewódzkiego ps. „Mruczek”), Powstańcy Warszawscy (Stefan Pastewka ps. „Jurek” – żołnierz IV Obwodu Ochota AK, Bogdan Bartnikowski ps. „Mały” – żołnierz IV Obwodu Ochota AK, prozaik i reportażysta, Zbigniew Daab ps. „Kapiszon” – żołnierz IV Obwodu Ochota AK, Wojciech Cygański ps. „Wojtek” ze Zgrupowania „Bartkiewicz” – mieszkaniec Nowej Wsi, Jan Witkowski ps. „Jaś” – żołnierz I Obwodu AK „Radwan”, Kazimierz Olesiński ps. „Sęp” – żołnierz I Obwodu AK „Radwan”, Tadeusz Tokarski ps. „Cichy” – walczył na Czerniakowie),  delegacje kombatanckie, przedstawiciele Wojska Polskiego i służb mundurowych (Straż Pożarna z Nowej Wsi), stowarzyszenia (Stowarzyszenie Pamięci Powstania Warszawskiego 1944, lotnicze – Stowarzyszenie Lotników Polskich, Warszawski Klub Seniorów Lotnictwa, turystyczne – Oddział PTTK Warka, Mokotowski Klub Turystyczno-Krajoznawczy im. Krystyny Krahelskiej), fundacje (Fundacja „Polskie Państwo Podziemne”, Fundacja „Dwór Polski”), reprezentanci samorządu wojewódzkiego: Wojewoda Mazowiecki oraz Pełnomocnik Zarządu Województwa Mazowieckiego, delegacja samorządu powiatowego: Starosta Pruszkowski, Członek Zarządu Powiatu Pruszkowskiego, Wiceprzewodniczący Rady Powiatu Pruszkowskiego, Radni Rady Powiatu Pruszkowskiego oraz delegacja: Pruszkowa, Dzielnicy Ochota Miasta Stołecznego Warszawy, Piaseczna, Piastowa, Brwinowa, Raszyna, Leszna, delegacje sołectw, mieszkańcy Pęcic.

Uczestnicy uroczystości na początku wysłuchali koncertu prowadzonego przez pana Jakuba Jastrzębskiego. Zebrani mogli wysłuchać utworów fortepianowych w wykonaniu Marcina Łukaszewskiego i Stanisława Łopuszyńskiego. Wśród nich znalazły się dzieła m.in. Fryderyka Chopina, Ignacego Jana Paderewskiego, Stanisława Moniuszki i Michała Kleofasa Ogińskiego (Polonez o symbolicznym tytule „Pożegnanie Ojczyzny”). Zwieńczeniem tej części było wspólne śpiewanie pieśni powstańczych przez obecnych uczestników – „Serce w plecaku”, „Hej chłopcy, bagnet na broń”, „Pałacyk Michla”.

Następnie odbyła się msza polowa, którą celebrował ks. Józef Godlewski ze Zgromadzenia Misjonarzy Krwi Chrystusa. W swoim kazaniu wskazał, że ofiara „orląt pęcickich”, początkowo wydająca się klęską, przyniosła owoce w postaci wolności i niepodległości. Ksiądz Józef postawił ponadto ważne dla każdego z nas pytanie: Czy jestem świadomy, że muszę walczyć z własnym egoizmem, wygodnictwem, indywidualizmem, złymi przyzwyczajeniami, nałogami i tym, co niszczy moje człowieczeństwo?

W atmosferze zadumy nad postawionym przez celebransa pytaniem, obecni na 56. Rajdzie „Po kamienistej drodze” weszli w ostatnią część obchodów rajdowych, a był nią uroczysty Apel Poległych. Prowadzony, jak co roku, przez płk. rezerwy Lecha Pietrzaka. Najpierw nastąpiło wejście Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego Dowództwa Garnizonu Warszawa (dowódcą był por. Robert Rusak) wraz z trębaczem i werblistą (żałować należy, że strona wojskowa anulowała w ostatniej chwili obecność całej orkiestry) oraz pocztami sztandarowymi, na czele z żołnierzami 1. Warszawskiej Brygady Pancernej niosącymi sztandar IV Obwodu AK Ochota. Po czym odśpiewano „Mazurka Dąbrowskiego”.

Dalej miały miejsce przemówienia wojewody mazowieckiego Konstantego Radziwiłła, starosty powiatu pruszkowskiego Krzysztofa Rymuzy. Głos zabrał także wiceprezes Oddziału Stołecznego PTTK Włodzimierz Majdewicz. Przypomniał historię oraz symbolikę, znajdującego się na szczycie pomnika-mauzoleum, orła pęcickiego. Odczytano również listy od Wójt Gminy Michałowice Małgorzaty Pacheckiej, Marszałka Województwa Mazowieckiego Adama Struzika i Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy. Zarówno w przemówieniach, jak i odczytanych listach zwracano uwagę na młody wiek poległych i zamordowanych powstańców, ich poświęcenie dla Ojczyzny, jak i to, że trzeba pamięć o Powstaniu Warszawskim, „orlętach pęcickich” przekazywać młodym ludziom, by kształtować przyszłość Polski. Pan Prezydent, pani Wójt w swoich listach wskazali na jeszcze jeden aspekt ofiary powstańczej odnoszący się do czasów dzisiejszych, a mianowicie do agresji rosyjskiej na Ukrainę. Pani Wójt skierowała do obecnych na uroczystości m.in. takie słowa:

Poległym tu spoczywającym winniśmy dbałość o to miejsce, ale przede wszystkim o pamięć ich poświęcenia i ofiary krwi. Ich bohaterska postawa jest ciągle żywym symbolem nieulegania przemocy i brutalnej sile w dążeniu do wolności. Ich ofiary przypominają nam, że trzeba przeciwstawiać się złu, co nadal jest niestety aktualne. Pamiętajmy o tym i przekazujmy przyszłym pokoleniom.

Drodzy mieszkańcy, sąsiedzi! Zwracam się dzisiaj do Was z apelem. Róbmy odpowiedzialnie wszystko, by zadbać o rozwój i bezpieczeństwo Naszej Ojczyzny, żeby przyszłe pokolenia mogły żyć w wolnym kraju o jakim marzyli ci, których dzisiaj wspominamy.

Tradycją rajdową stało się wręczanie medali „Orzeł Pęcicki”. Są one przyznawane za kultywowanie w społeczeństwie, a szczególnie wśród młodzieży, pamięci o bitwie pęcickiej i Powstaniu Warszawskim. Ceremonii wręczenia medali dokonali członkowie kapituły: Włodzimierz Majdewicz, Jerzy Pamrów – wieloletni prezes Klubu PTTK „Varsovia” i Roman Żuchowski – kierownik Referatu Kultury i Spraw Społecznych Gminy Michałowice. Nagrodzeni to: Halina Jędrzejewska ps. „Sławka” (sanitariuszka w Batalionie „Miotła” w Zgrupowaniu „Radosława”, aktualnie  prezes Związku Powstańców Warszawskich), Agnieszka Cubała (pasjonatka historii Powstania Warszawskiego, autorka wielu książek poświęconych tej tematyce), Lidia Kulczyńska-Pilich (mieszkanka Komorowa, społecznik, dziennikarka zajmująca się lokalnymi wątkami Powstania Warszawskiego), Stowarzyszenie Lotników Polskich (stowarzyszenie dba o pamięć o wielkich Polakach, o pamięć Powstańców Warszawy), ksiądz Mieczysław Rzepecki (proboszcz parafii pęcickiej w latach 1979-1991).

To nie był koniec odznaczeń. Jerzy Pamrów i Roman Żuchowski uhonorowani zostali medalami 40-lecia Związku Żołnierzy Wojska Polskiego za wkład społeczny w przywracanie pamięci chwalebnego czynu orężnego Powstańców Warszawskich. Gratulujemy wszystkim nagrodzonym!

Najważniejszym elementem tej części uroczystości było odczytanie Apelu Poległych przygotowanego przez organizatorów imprezy we współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej. Apel został odczytany przez por. Krzysztofa Kostulskiego. Po nim miała miejsce salwa honorowa i składanie wieńców i wiązanek. Przed złożeniem kwiatów nastąpiło zapalenie i złożenie Znicza Pamięci. Dokonali tego Stefan Pastewka, Roman Żuchowski i Jan Piwnik – przedstawiciele organizatorów Rajdu.

Po wysłuchaniu wiązanki pieśni powstańczych uczestnicy rajdu pęcickiego mieli możliwość skosztowania grochówki strażackiej.

Na koniec podziękowania dla organizatorów 56. Rajdu „Po kamienistej drodze”: Gminy Michałowice (Wójt Małgorzata Pachecka oraz Referat Kultury i Spraw Społecznych), Oddziału Stołecznego PTTK w osobie Włodzimierza Majdewicza i Klubu PTTK „Varsovia” (Jan Piwnik – prezes Klubu PTTK „Varsovia”, Jerzy Pamrów, Irena Cesarz, Ewa Woroszyło, Szymon Pamrów, Mirosław Pamrów, Tomasz Pamrów, Aleksander Pamrów) wraz z jego „młodzieżową sekcją” (Maksymilian i Wojciech Warmuzowie, Oskar Leszczyński, Adam Dziedzic, Konrad Kruczyk). Serdecznie zapraszamy za rok na kolejny Rajd „Po kamienistej drodze”!

Daniel Wolborski

Członek Klubu PTTK „Varsovia”

Komandor 56. Rajdu „Po kamienistej drodze”

Załączniki