Pamiętamy o Orlętach Pęcickich - cz. 2: zwieńczenie 54. Rajdu „Po kamienistej drodze”

W skład delegacji weszli: Roman Żuchowski – kierownik Referatu ds. Kultury i Spraw Społecznych Urzędu Gminy Michałowice, Jerzy Pamrów – prezes Klubu PTTK „Varsovia”, Daniel Wolborski – członek Klubu PTTK „Varsovia” oraz nauczyciel historii w ZSO Komorów, przedstawiciele młodzieży gminnej: Franciszek Majerowicz, Jakub Michna, Maksymilian Warmuz. Delegacja odwiedziła i złożyła wieńce na następujących grobach:

Cmentarz na Żbikowie (Pruszków)

Krystyna Serwaczak (1930-2016) – ur. w 1930 r. we Lwowie, inicjatorka i w dużej mierze wykonawczyni  corocznego Rajdu „Po kamienistej drodze” do Pęcic. Punktem w jej życiu, który zadecydował o późniejszej działalności, był kwiecień 1946 r. Pani Krystyna była wtedy świadkiem ekshumacji ciał poległych w bitwie pod Pęcicami żołnierzy. Uczestniczyła także w uroczystości odsłonięcia pomnika-mauzoleum w Pęcicach. Ten monument miał być wyrazem hołdu dla poległych w bitwie rodaków, walczących o naszą wolność. W późniejszych latach Krystyna Serwaczak próbowała wytrwale i skutecznie utrwalać pamięć o poległych tam żołnierzach. W 1966 r. powstał założony przez nią Klub Turystyczno-Krajoznawczy PTTK „Varsovia”. Już w następnym roku Klub PTTK „Varsovia” zorganizował przy współpracy z Komitetem Rodzicielskim poległych żołnierzy pierwszy Rajd „Po kamienistej drodze”. Dzięki Rajdowi  idea upamiętnienia bitwy została osiągnięta, mimo oporu i niechęci ze strony komunistycznych władz. Pani Serwaczak jako była harcerka  zawsze dbała zarówno o dobre przygotowanie obchodów, jak i o aspekt wychowawczy dla młodszych pokoleń. Zmarła 28 października 2016 r. w Pruszkowie.

Cmentarz w Pruszkowie przy ulicy Komorowskiej

Honorata Zawadzka (1931-1944) – urodzona w Pruszkowie. Działała w konspiracji jako łączniczka w Szarych Szeregach w VII Obwodzie AK „Obroża”. 2 sierpnia 1944 r., w trakcie boju pod Pęcicami, została ciężko ranna. Udało się ją przetransportować do pobliskiego szpitala na „Wrzesinie” w Pruszkowie. Niestety nie udało się jej uratować. Zmarła 3 sierpnia 1944 r., mając zaledwie 13 lat.

Mirosław Włostowski ps. „Marlicz ” (1928-1944) –  ur. 14 sierpnia 1928 r. w Warszawie. Łącznik w Szarych Szeregach w VII Obwodzie AK „Obroża” . W trakcie bitwy pod Pęcicami 2 sierpnia 1944 r., po postrzale Honoraty Zawadzkiej, „Marlicz” pochylił się nad nią i otrzymał serię z karabinu w brzuch. Zmarł dzień później po przeprowadzonej operacji w szpitalu w Pruszkowie. Rodzina Mirosława dowiedziała się o jego śmierci od pielęgniarki, która napisała list do matki Mirosława Włostowskiego.

Cmentarz parafialny w Nadarzynie

Zygmunt Jan Augustyniak (1925-1944) – ur. 25 kwietnia 1925 r. w Warszawie. W trakcie Powstania Warszawskiego był strzelcem w IV Obwodzie „Grzymała” (Ochota) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej. W nocy z 1 na 2 sierpnia wycofywał się razem ze swoim oddziałem ze stolicy w stronę Lasów Sękocińskich i Chojnowskich. Uczestnik boju pęcickiego. Niestety, jeszcze tego samego dnia, wraz z trzema towarzyszami został złapany przez Niemców koło miejscowości Strzeniówka – wszyscy zostali rozstrzelani. Jego ciało zostało ekshumowane w 1947 r. i spoczywa w zbiorowej mogile upamiętniającej żołnierzy poległych w 1939 r.

Cmentarz Wilanowski w Warszawie

Wieniec został złożony przy kamieniu położonym tuż przy cmentarzu, a upamiętniającym walki w ramach Powstania Warszawskiego na Wilanowie – w nocy z 18 na 19 sierpnia roku 1944 tzw. „grupa odsieczy” dowodzona przez podpułkownika Mieczysława Sokołowskiego ps. „Grzymała” (w grupie tej byli uczestnicy bitwy pod Pęcicami) przystąpiła do ataku na pozycje niemieckie (celem było przebicie się na Sadybę), w trakcie którego zginął dowódca i został pochowany na cmentarzu w Wilanowie.

Cmentarz Bródnowski w Warszawie

Eugeniusz Stefan Muszyński ps. „Michał” (1925-1944) –  ur. 3 stycznia 1925 r. Przed wojną ukończył 2 klasy gimnazjum przy ul.  Świętokrzyskiej, a w trakcie wojny pracował jako kierowca. Żołnierz IV Obwodu Ochota Armii Krajowej „Grzymała”, poległ w bitwie pod Pęcicami 2 sierpnia 1944 r. Ekshumowany w roku 1946 i przeniesiony do grobu rodzinnego.

Cmentarz Wawrzyszewski w Warszawie

Tadeusz Feliks Zieliński ps. „Czarny” lub „Kogut” – ur. 18 maja 1927 r. w Warszawie. Jak sam wspominał, był wychowywany przez rodziców w wartościach patriotycznych od najmłodszych lat. Do konspiracji wstąpił w 1941 r., mając 14 lat. Stał się członkiem „Szarych Szeregów”. Przechodził liczne szkolenia np. w tzw. „Szkołach Bojowych”. W 1944 r. został przeniesiony do „Grup Szturmowych” (jedna z grup „Szarych Szeregów”). 1 sierpnia 1944 r. jego pluton (pluton 438 – osłona sztabu Komendy IV Obwodu) miał zostać przeniesiony z IV Obwodu (Ochota) AK do Batalionu „Zośka” na Woli. Było na to jednak zbyt mało czasu, więc ostatecznie zostali z żołnierzami IV Obwodu AK, dowodzonego przez podpułkownika Mieczysława Sokołowskiego ps. „Grzymała”. Tadeuszowi Zielińskiemu udało się przeżyć bój pod Pęcicami. Doszedł do Lasów Chojnowskich razem z „Grzymałą”, dalej prowadził działalność partyzancką.  Do Warszawy wrócił na stałe w styczniu 1945 r. Po wojnie został awansowany na podpułkownika Wojska Polskiego. Z zawodu był lekarzem psychiatrą i założył pierwszy w Polsce Oddział Leczenia Odwykowego. Wspierał także działalność Klubu PTTK „Varsovia”. Pomagał w odświeżaniu historii i odnajdywaniu osób. Uczestniczył także przez wiele lat w Rajdach „Po kamienistej drodze”. Odczytywał apel poległych podczas uroczystości. Warto pamiętać o jego osobie i zasługach dla Polski. Zmarł w Warszawie  16 grudnia 2016 r. Podczas składania wieńca obecny był pan Włodzimierz Majdewicz, wiceprezes Oddziału Stołecznego PTTK.

Cmentarz Powązkowski (Stare Powązki) w Warszawie

Kazimierz Adam Graba-Łęcki ps. „Kazik” – ur. 27 października 1928 r. Do 1935 r. rodzina Kazimierza mieszkała w Krynicy, i przeniosła się do stolicy kiedy jego ojciec został wiceprezydentem Warszawy (będzie nim do 1939 r.). Podpułkownik Wacław Graba-Łęcki walczył u boku Józefa Piłsudzkiego w Kompanii Kadrowej, Legionach. W czasie wojny Kazimierz wraz z siostrą Hanną wstąpili do konspiracji. W momencie wybuchu powstania „Kazik” był strzelcem w plutonie 400 IV Obwodu AK Ochota. W trakcie bitwy pod Pęcicami został złapany przez hitlerowców i rozstrzelany 2 sierpnia na terenie parku pałacowego. Ekshumowany w 1946 r., został przeniesiony do grobu rodzinnego na Powązkach.

Była to pierwsza tego typu akcja w gminie Michałowice, ale mamy nadzieję, że będzie ona odbywać się co roku, by pamięć o poległych w walce z okupantem o wolną Polskę przetrwała próbę czasu.

Jakub Michna

Maksymilian Warmuz

Autorem grafiki jest Adam Dziedzic, zaś zdjęć Daniel Wolborski