Prace z naszych szkół - WIELKA WOJNA 1914-1918 W ASPEKCIE MILITARNYM

Nacjonalizmy, spory o kolonie przyczyniły się do narodzin dwóch bloków polityczno – wojskowych: Trójprzymierze (państwa centralne – Niemcy, Austro-Węgry, Włochy) oraz Trójporozumienie (Ententa – Anglia, Francja, Rosja). Wystarczyła niewielka iskra, aby wstrząsnąć ówczesną Europą. Okazało się nią zabójstwo następcy tronu austrowęgierskiego, arcyksięcia Ferdynanda Habsburga i jego żony w Sarajewie 28 czerwca 1914 roku. Rozpoczęła się Wielka Wojna, w której szczególnie liczyła się taktyka i uzbrojenie; wystarczy spojrzeć na niedawne przezbrajanie wojsk z karabinów kapiszonowych na proch czarny na ładowane odtylcowo karabiny z nowym rodzajem naboju. Walki na froncie wschodnim miały o wiele bardziej mobilny charakter niż na zachodzie, a teren sprzyjał aktywnemu wykorzystaniu kawalerii, to jednak wszędzie główny ciężar walk spoczywał na piechocie.










Żołnierze cesarsko - królewskiej armii wyposażeni byli najczęściej w karabiny Mannlicher kaliber 8 mm. Broń miała 5-nabojowy magazynek i dwu- lub czterotaktowe rączki zamkowe. Dwutaktowe, choć szybsze w obsłudze, miały skłonności do zacinania się. Do karabinów tych dołączano krótki bagnet sieczny. Wsparcie ogniowe zapewniały ciężkie karabiny maszynowe Schwarzlose wz.1907/12. Oficerowie posiadali pistolety, wśród których najlepszy był Steyr M1912 kal. 9 mm. Para. Żołnierze piechoty nosili błękitne mundury, do których przyłączano ładownice o pojemności 80 nabojów.




Rosjanie posiadali najczęściej Mosiny wz.1891 kal. 7,62 mm. Karabin dobrze spisywał się w trudnych warunkach frontowych. Wśród oficerów krążyło wiele rodzajów broni krótkiej, z których najlepszym modelem był rewolwer Nagant 7,62mm, ale były też inne bardzo dobre egzemplarze: Smith&Wesson, Colt M1911, Mauser C98, Borhardt-Luger. Rosjanie mieli ckm-y: Maximy 05 i 10, zasilane z parcianej taśmy nabojowej, chłodzone wodą. Do karabinów tych przewidziano kołowe podstawy projektu Sokołowa. Nosili zielone mundury.





Niemcy posiadali karabiny Mausera wz. 1898. Były one dobrą bronią, eksportowaną także innym krajom, np. Turcji. Korzystano z wielu pistoletów. Posiadali szare mundury. Najgroźniejszym bojowym wynalazkiem stworzonym przez Niemców w czasie I wojny światowej był gaz musztardowy, zwany też iperytem ( od miejscowości Ypres we Francji, gdzie toczyła się bitwa z użyciem tego gazu). W wypadku niewielkiego stężenia objawy oparzenia występowały po 4 godzinach, natomiast gdy człowiek miał styczność z dużą ilością tej substancji, umierał po 2-5 minutach. Gaz atakował drogi oddechowe i łatwo wsiąkał w skórę, więc były trudności z odkażaniem. W 1918 roku kapral Adolf Hitler cierpiał na wyleczalną ślepotę przez kilka tygodni po ataku gazowym.






Odzyskanie niepodległości przez Polskę

W czasie I wojny światowej Polacy walczący w szeregach armii austro-węgierskiej, rosyjskiej czy też niemieckiej, wykorzystywali regulaminową broń tamtejszych armii, choć czasem starszych typów. To uzbrojenie przedstawiłem w opisach uzbrojenia poszczególnych armii. Używano też broń zdobyczną.

Wodzami w czasie wojny kierowały różne pobudki. Niemcy na przykład okrzyknęli zwycięstwo pod Tannenbergiem w 1914 roku ‘’odwetem za Grunwald’’, chociaż nie przeszkadzało im, że pod dzisiejszym Stębarkiem walczyli z Rosjanami, a nie z Polakami – pokonali Słowian i tyle. Głoszona przez nich postawa rycerskości stała w sprzeczności z użyciem iperytu, co było wyjątkowym barbarzyństwem. Wiele jeszcze jest takich przykładów ze strony wszystkich państw. Co nimi kierowało? Chęć wygrania wojny. Jednak inni mieli dużo poważniejsze cele – nic tak nie pobudza do działania, jak chęć wyrwania się spod jarzma zaborców. Od upadku powstania styczniowego (1864r.) wśród Polaków trwały ożywione dyskusje na temat szans i sposobów odzyskania niepodległości. Polacy zauważyli po rosyjsko-japońskiej wojnie z 1905 roku, iż Rosja nie jest mocarstwem nie do pokonania. Tworzono różnorakie grupy paramilitarne, jak: Związek Walki Czynnej (1908), Związek Strzelecki we Lwowie i Strzelec w Krakowie (1910), Polskie Drużyny Strzeleckie (1911). Organizacje te przygotowały rekrutów do przyszłego Wojska Polskiego. Czynny udział w życiu publicznym brały też: Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych i Naczelny Komitet Narodowy, które uzyskały powszechne poparcie. Gdy 5 sierpnia 1914 roku Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Rosji, oddziały Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich były w pełnej gotowości bojowej. Obie te organizacje połączyły się pod dowództwem Józefa Piłsudskiego. I Kompania Kadrowa zajęła Kielce, w Krakowie i we Lwowie formowano Legiony Polskie. Ich marsz po zwycięstwo zakończył się sukcesem i Polska 11 listopada 1918 roku odzyskała niepodległość.

Tekst i Rysunki – Marek Rudziński - uczeń 1 klasy gimnazjum w Komorowie