Mamy Nową STRATEGIĘ!

Nowoczesna Strategia

Nasza nowa strategia to nowoczesny dokument odpowiadający na wyzwania obecnych czasów i wybiegający znacznie w przód. Zawiera powiązanie planowania przestrzennego ze strategicznym planowaniem społeczno-gospodarczym. Stanowi istotny dokument planowania rozwoju lokalnego, określający jego kluczowe kierunki.

Strategia rozwoju gminy Michałowice wskazuje kierunki rozwoju społecznego, gospodarczego i  przestrzennego gminy.

Jest to dokument potrzebny do skutecznego zarządzania gminą i  pozyskiwania środków na przyszłe inwestycje.

To strategia nowoczesna również co do formy. Przejrzysty, jasny dokument zawierający grafikę, przedstawiony w zwięzłej formie, przez co łatwy do przyswojenia przez mieszkańców.

Dokument współtworzony przez mieszkańców dla mieszkańców.

Jak ją współtworzyliśmy?

Strategia pełni także rolę włączającą społeczność lokalną w sprawy gminy poprzez m.in.: badania ankietowe, spotkania konsultacyjne, debatę młodzieży czy dyskusje.

W opracowanie Strategii Rozwoju Gminy zostali włączeni nasi mieszkańcy (w  tym przedsiębiorcy i  młodzież), przedstawiciele urzędu gminy oraz radni – jako reprezentanci społeczności lokalnej. Informacje o wydarzeniach związanych z opracowaniem Strategii i dokumenty, które powstały w wyniku pracy wszystkich osób zaangażowanych w jej tworzenie, są opublikowane na stronie internetowej www.michalowice.pl oraz w mediach społecznościowych gminy Michałowice.

Przez cały okres tworzenia projektu Strategii wspierali nas swoim doświadczeniem i fachową wiedzą eksperci Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej.

Co zawiera Strategia?

Wizja rozwoju – pożądany obraz gminy w przyszłości.

Główne cele strategiczne – ogólny stan/efekt, do którego osiągnięcia gmina dąży. Założono, że cele strategiczne wskazywać będą generalny kierunek postępowania gminy w realizacji wizji jej rozwoju i służyć będą do ustalenia priorytetów w zakresie działań oraz alokacji zasobów. Cele strategiczne mają charakter długofalowy i zostały zdefiniowane w obszarze społecznym, gospodarczym i środowiskowo-przestrzennym.

Cele operacyjne – cele niższego rzędu, dotyczące średniego horyzontu czasowego, określające sposoby realizacji celów strategicznych.

Kierunki działań – kierunki koncentracji wspólnych wysiłków (aktywności planistycznej, wdrożeniowo-operacyjnej, w  tym finansowej i organizacyjnej), podejmowanych przez samorząd oraz jego partnerów publicznych, społecznych i  gospodarczych. Założono, że kierunki działań będą służyć realizacji założonych celów i będą podstawą do planowego wdrażania Strategii. Kierunki działań planowane w ramach poszczególnych celów operacyjnych będą się wzajemnie przenikać i uzupełniać.

Diagnoza

Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej gminy została przeprowadzona na podstawie danych statystycznych (GUS), danych własnych gminy, badań ankietowych mieszkańców, wywiadów pogłębionych z pracownikami gminy oraz analizy dokumentów sporządzanych na potrzeby działań prowadzonych przez gminę, a  także dostępnych opracowań dotyczących sytuacji społeczno-gospodarczej gminy.

Okres badawczy obejmował lata 2012–2022, a w przypadku zjawisk demograficznych – 2002–2022. Wszędzie tam, gdzie było to możliwe, wykorzystano dane z 2023 roku.

W analizie uwzględniono czynniki wewnętrzne i zewnętrzne (w  tym trendy), wpływające na sytuację społeczno--gospodarczą gminy.

W  prezentowanych wnioskach z  diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej gminy wskazano na czynniki istotne strategicznie, które oddziałują lub mogą oddziaływać na rozwój gminy.

Wnioski z  diagnozy zaprezentowano w  podziale na kwestie społeczne, gospodarcze, środowiskowe, przestrzenne i instytucjonalne.

Wyzwania strategiczne

Wymiar społeczny

• Wzmacnianie integracji i aktywności społecznej mieszkańców

• Dalsza poprawa dostępności i jakości usług społecznych

• Konsekwentne rozszerzanie oferty usług czasu wolnego i dostosowanie ich do potrzeb zróżnicowanych odbiorców (w tym osób starszych)

Wymiar przestrzenny

• Przeciwstawienie się presji urbanizacyjnej na tereny cenne przyrodniczo i krajobrazowo

• Utrzymanie wyraźnego podziału na tereny zabudowane i tereny otwarte, uzupełnianie luk w obszarach zabudowy istniejącej

• Dbanie o ład przestrzenny na terenach rozwijających się, zagospodarowanych oraz nieposiadających jeszcze uchwalonych planów miejscowych

• Ukształtowanie głównego centrum gminy w  Regułach oraz tworzenie przestrzeni publicznych wspierających integrację społeczną mieszkańców

Wymiar środowiskowy

• Zapewnienie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego w gminie

• Poprawa efektywności i  bezpieczeństwa energetycznego w gminie

• Ograniczenie uciążliwości i zanieczyszczeń hałasem oraz światłem na terenie gminy

• Zachowanie najcenniejszych obszarów przyrodniczych i krajobrazowych

Wymiar gospodarczy

• Wdrożenie systemów wsparcia lokalnej przedsiębiorczości

• Propagowanie koncepcji społecznej (w tym ekologicznej) odpowiedzialności biznesu

Wizja

To ona jest kluczowym elementem strategii. Przez jej pryzmat należy patrzeć na pozostałe ustalenia i działania, które służą realizacji wizji. 

Dla wspólnoty samorządowej Michałowic sprawą o kluczowym, długoterminowym priorytecie jest KAMERALNOŚĆ gminy. Będzie to atrybut wyróżniający, a  jednocześnie odróżniający gminę Michałowice od bardzo dużego, dynamicznego, ale też anonimowego i zatomizowanego społecznie organizmu miejskiego, jakim jest miasto stołeczne Warszawa.

Kameralność gminy to odczuwany przez całą wspólnotę i indywidualnie przez każdego mieszkańca gminy klimat spokoju i bliskości. Kameralność to spokojna, zaciszna przyjazność, zachowywanie poczucia prywatności, bezpieczeństwa i swobody, w atmosferze sprzyjającej dobrosąsiedzkim spotkaniom i  interakcjom oraz podejmowaniu wspólnych inicjatyw.

Cele strategiczne i operacyjne

Wizja: Aktywna, samoświadoma i kameralna gmina:

Cel strategiczny 1: Zintegrowani i zadowoleni mieszkańcy

• Cel operacyjny 1.1: Wysokiej jakości usługi publiczne
• Cel operacyjny 1.2: Aktywni mieszkańcy
• Cel operacyjny 1.3: Dostępna gmina

Cel strategiczny 2: Przedsiębiorcza społeczność

• Cel operacyjny 2.1: Konkurencyjna gmina
• Cel operacyjny 2.2: Silna przedsiębiorczość lokalna

Cel strategiczny 3: Przyjazna przestrzeń

• Cel operacyjny 3.1: Atrakcyjne przestrzenie
• Cel operacyjny 3.2: Zielona gmina

Kierunki działań

Wysoką jakość usług publicznych będziemy osiągać realizując w  szczególności działania nakierowane na poprawę dostępu do usług publicznych, w  tym cyfryzacja usług publicznych, rozwój programów profilaktyki zdrowotnej, poprawa bezpieczeństwa mieszkańców.

Rozwój oferty spędzania czasu wolnego i oferty sportowej, a  także oferty kulturalnej i  oświatowej. Rozwój systemu edukacji, w  tym edukacji pozaszkolnej i przedszkolnej, w tym opieki dla dzieci w wieku żłobkowym i przedszkolnym.

Stawiamy na aktywnych mieszkańców. Liczymy na działania wzmacniające integrację społeczną różnych środowisk, w tym seniorów. Zakładamy walkę z wyłączaniem społecznym oraz cyfrowym. Wzmacniamy partycypację społeczną i wspieramy aktywność obywatelską.

Zwiększamy dostępność gminy zarówno w  rozumieniu komunikacyjnym poprzez poprawę wewnętrznych i  zewnętrznych powiązań komunikacyjnych, w  tym dróg, ścieżek rowerowych i  ciągów pieszych, a także w rozwój kompetencji cyfrowych.

Aby nasza gmina była konkurencyjna stawiamy na budowanie marki gminy, współpracę zewnętrzną z  metropolią warszawską i  jej gminami, a  także na współpracę wewnętrzną wspierającą procesy rozwojowe. Jednym z  istotnych kierunków ze względu na coraz większe wymagania prawne, techniczne i społeczne będzie wspieranie podnoszenia kwalifikacji pracowników gminy.

Jak rozumiemy silną przedsiębiorczość lokalną? Będziemy wspierać i  promować przedsiębiorstwa kierujące się zasadami odpowiedzialnego i  zrównoważonego rozwoju, związanych z  ochroną środowiska naturalnego oraz odpowiedzialnością społeczną. Będziemy zachęcać do rozwoju inwestycji z  zakresu „technologii przyszłości” wpisujących się w wizję rozwoju gminy.

Atrakcyjna przestrzeń publiczna i  niepubliczna to podstawa naszej zielonej gminy. Dużą wagę będziemy przykładać do integrowania planowania przestrzennego z planowaniem rozwoju. Planujemy rozwój i wykorzystanie terenów zieleni, a  także rozwój zielonej i niebieskiej infrastruktury. Na serio podchodzimy do ochrony krajobrazu i poprawy estetyki gminy.

Aby nasza gmina pozostała zielona będziemy chronić środowisko przyrodnicze, w tym zachowanie bioróżnorodności. Zakładamy rozwój prawnych form ochrony przyrody. Będziemy podejmować działania wspierające adaptację do zmian klimatu Aby osiągnąć zakładane cele stawiamy na monitorowanie jakości i wpływu na stan środowiska, a także usprawnienie i doskonalenie jakości oraz systemu organizacji usług wspierających ochronę środowiska naturalnego. Nie zapominamy o edukacji prośrodowiskowej.

Kluczowym aspektem jest też poprawa bezpieczeństwa energetycznego, między innymi zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych oraz rozwój społeczności energetycznych.

W możliwie największym stopniu z czasem myślimy o wdrażaniu gospodarki o obiegu zamkniętym.

Pozostałe elementy Strategii

Strategia określa również oczekiwane rezultaty planowanych działań oraz wskaźniki realizacji celów, obszary strategicznej interwencji wraz z  zakresem planowanych działań.

Ta strategia to dokument żywy. Aby tak było wprowadzono system monitorowania realizacji strategii.

W strategii znalazły się również wytyczne do sporządzania dokumentów wykonawczych. Określono również ramy finansowe i potencjalne źródła finansowania.

Strategia rozwoju gminy Michałowice na lata 2023– 2040 jest spójna ze strategiami wyższego rzędu (strategiami na szczeblu wojewódzkim i  krajowym) oraz strategiami stanowiącymi element polityki terytorialnej województwa mazowieckiego.

Cele strategiczne określone w Strategii Rozwoju Gminy są zgodne z  założeniami głównych polityk unijnych, krajowych i  regionalnych, dotyczących perspektywy 2021–2030, określonych w  dokumentach i programach strategicznych ww. szczebli.

Wymiar przestrzenny Strategii

Strategia zawiera model struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy, rozumiany jako docelowy układ elementów składowych przestrzeni, a  w  nim: strukturę sieci osadniczej wraz z  rolą i  hierarchią jednostek osadniczych; system powiązań przyrodniczych; główne korytarze i  elementy sieci transportowych, w  tym pieszych i  rowerowych; główne elementy infrastruktury technicznej i społecznej. Przedstawiony w Strategii model struktury funkcjonalno-przestrzennej ilustruje założenia polityki rozwoju lokalnego gminy Michałowice. Model ukazuje system powiązanych ze sobą elementów zagospodarowania –punktowych, liniowych i  obszarowych, które obecnie występują lub docelowo mają występować w  granicach gminy Michałowice wraz ze wskazaniem ich połączeń z terenami sąsiadującymi. W rozdziale dotyczącym modelu opisano jaki typ zabudowy dominuje na terenie gminy Michałowice, z czego składa się struktura zagospodarowania gminy, w tym jak rozłożone są przestrzennie sieci osadnicze; oraz wskazano główne i lokalne centra gminy. Wytypowanym w Strategii głównym centrum gminy, mogącym świadczyć różnorodne usługi publiczne, jest teren przy stacji WKD Reguły. Obszar ten jest jednym z  najważniejszych skrzyżowań szlaków komunikacyjnych, w tym linii WKD z przystankiem i z towarzyszącym mu zapleczem usług handlu, oświaty i  edukacji, opieki społecznej, administracji publicznej i  bezpieczeństwa publicznego. Sąsiadujący z  nim bezpośrednio teren został przeznaczony w  obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (MPZP) pod dalszą rozbudowę zabudowy usługowej w  zakresie ww. lub też m.in. sportu i rekreacji, kultury i ochrony zdrowia.

Model struktury funkcjonalno - przestrzennej gminy Michałowice wyróżnia też kilka typów docelowego zagospodarowania terenów. Główna oś modelu opiera się na zielono - błękitnej infrastrukturze gminy, tj. systemie przyrodniczym, który w sposób wertykalny i  horyzontalny przecina obszar opracowywanej jednostki. Błękitną infrastrukturę gminy Michałowice tworzy sieć wód powierzchniowych opierająca się na rzekach Utracie i  Raszynce, zbiorniku retencyjnym w Michałowicach, Stawach Pęcickich i Stawach Helenowskich, Zbiorniku Komorowskim, Zimnej Wodzie, terenach mokradeł oraz pozostałych ciekach. Z kolei zielona infrastruktura gminy Michałowice to głównie kompleksy leśne – las Komorowski i Uroczysko Chlebów, obszary nadrzeczne, zaroślowe i łąkowe, ogrody działkowe wraz z terenami zieleni urządzonej i parkowej. Opisany powyżej system przyrodniczy nie ogranicza się jednak do granic administracyjnych gminy, wręcz przeciwnie – jest częścią układu korytarzy ekologicznych, w tym struktury Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz współtworzy Zielony Pierścień Warszawy. Ponadlokalne powiązania przyrodnicze występują niemalże z każdej strony gminy – rozchodzą się na wschód w kierunku Stawów Raszyńskich, na południe w kierunku Lasu Młochowskiego, Lasów Sękocińskich oraz na zachód w kierunku pól i mokradeł wzdłuż rzek Zimna Woda i Utrata.

Model struktury funkcjonalno - przestrzennej gminy Michałowice zakłada utrzymanie istniejących oraz rozwijanie nowych ciągów komunikacji drogowej oraz rowerowej na terenie gminy. Model ukazuje też sieć transportową, wskazuje ważne węzły komunikacyjne dla gminy oraz główne elementy infrastruktury technicznej, takie jak: linie wysokich i najwyższych napięć, gazociąg wysokiego ciśnienia, ujęcia wód i  stacje uzdatniania wody. Na modelu ukazano też elementy infrastruktury społecznej, takie, jak: szkoły podstawowe, przedszkola publiczne, świetlice gminne czy biblioteki. Model przewiduje lokalizację – w każdym „centrum” – usług społecznych integrujących społeczność lokalną.

Strategia zawiera również ustalenia i  rekomendacje w  zakresie kształtowania i  prowadzenia polityki przestrzennej w  gminie dotyczące:  zasad ochrony środowiska i jego zasobów, w tym ochrony powietrza, przyrody i  krajobrazu;  zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; kierunków zmian w strukturze zagospodarowania terenów, w tym określenia szczególnych potrzeb w  zakresie nowej zabudowy mieszkaniowej;  zasad lokalizacji obiektów handlu wielkopowierzchniowego; zasad lokalizacji kluczowych inwestycji celu publicznego; kierunków rozwoju systemów komunikacji, infrastruktury technicznej i  społecznej; zasad lokalizacji urządzeń wytwarzających energię o mocy zainstalowanej przekraczającej 500 KW; zasad lokalizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko; zasad kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej; zasad kształtowania zagospodarowania przestrzennego na obszarach zdegradowanych i  obszarach rewitalizacji oraz obszarach wymagających przekształceń, rehabilitacji, rekultywacji lub remediacji.

Rola Strategii a planowanie przestrzenne

Strategia określa politykę przestrzenną gminy i  stanowi podstawę przy tworzeniu aktów planistycznych gminy tj. planu ogólnego czy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

Zgodnie z ustawą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i  zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1130) ustalenia planu ogólnego określa się, uwzględniając uwarunkowania rozwoju przestrzennego gminy, w tym politykę przestrzenną gminy określoną w strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego.

Z  kolei projekt planu miejscowego zawiera część tekstową i  część graficzną wraz z  uzasadnieniem, uwzględniając politykę przestrzenną gminy określoną w strategii rozwoju gminy lub strategii rozwoju ponadlokalnego.

Więcej na stronie: LINK.

Bibliografia:

• https://www.gov.pl/web/fundusze-regiony/strategiarozwoju-gminy;

• Poradnik praktyczny Strategia rozwoju gminy, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej;

• Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 z późn. zm.);

• Diagnoza społeczno-gospodarcza gminy Michałowice (aktualizacja) z roku 2024;

• Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1130).

Załączniki