Uroczystości 69. rocznicy
boju pod Pęcicami

W uroczystościach wzięli udział nie tylko mieszkańcy Pęcic oraz innych miejscowości naszej gminy, ale również środowiska kombatanckie, m.in. prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej prof. Leszek Żukowski, przewodniczący Zarządu Głównego Szarych Szeregów prof. Wojciech Wolski, wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich Halina Jędrzejewska; przedstawiciele: Towarzystwa Przyjaciół Warszawy z prezesem honorowym Marią Grochowską, PTTK z prezesem ZG Lechem Drożdżyńskim; starosta powiatu pruszkowskiego Elżbieta Smolińska, przewodniczący Rady Miasta Pruszkowa Henryk Wacławek, prezydent Pruszkowa Jan Starzyński, wójt gminy Nadarzyn Janusz Grzyb, zastępca wójta gminy Raszyn Mirosław Chmielewski, zastępca burmistrza Brwinowa Sławomir Walendowski, wójt gminy Stare Babice Krzysztof Turek, burmistrz Piastowa Marek Kubicki, burmistrz dzielnicy Warszawa Ursus Wiesław Krzemień; wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski; podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Maciej Klimczak, wiceminister – zastępca kierownika Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Bożena Żelazowska.

Uroczystościom towarzyszyły liczne poczty sztandarowe. * Salwy honorowe oddała kompania honorowa Wojska Polskiego z Dowództwa Wojsk Lądowych. Oprawę muzyczną zapewniła orkiestra wojskowa z Siedlec – z garnizonu Wojsk Lądowych.



ZA KAŻDY KAMIEŃ TWÓJ
– koncert chóru „Polonia”

Chór „Polonia”, pod batutą Emilii Melon, zaśpiewał pieśni, piosenki i wiersze związane z Warszawą, powstaniem warszawskim, z walkami o niepodległość. Występ zaczął od wykonania „Hymnu Armii Krajowej” (sł. Kazimierz Kumaniecki, muz. „Pochmurny” – znany jest tylko pseudonim kompozytora), następnie zaśpiewał „Warszawiankę” – pełna nazwa „Warszawianka 1931 roku”. Te dwa utwory hymniczne, wysłuchane na stojąco, stanowiły wstęp: Warszawa poderwała się do boju. Determinacja mieszkańców była tak silna, że walczyły nawet dzieci: „Warszawskie dzieci” (sł. Stanisław R. Dobrowolski, muz. Andrzej Panufnik), „Hej, chłopcy, bagnet na broń” – oczywiście nie mogło zabraknąć ambitnej twórczości Krystyny Krahelskiej „Danuty”, „syreny warszawskiej” (to ona pozowała do pomnika syreny stojącej na Powiślu nad Wisłą) oraz jej „Smutnej rzeki”. Przypominamy: Krahelska tworzyła poezję, komponowała muzykę do swoich utworów i pięknie śpiewała, m.in. występowała w Polskim Radiu. Została śmiertelnie ranna w pierwszych minutach powstania warszawskiego. Walki trwają: Następne wykonanie chóru, „Marsz Mokotowa” (sł. Mirosław Jezierski „Karnisz”, muz. Jerzy Markowski „Krzysztof”, "Marsz" również został potraktowany przez publiczność jako pieśń hymniczna – wysłuchano go na stojąco. W pierwszych dniach powstania dominował optymizm: lekka w treści piosenka „Ziutka” pt. „Pałacyk Michla” zabrzmiała wesoło, bo: „Każdy chłopaczek chce być ranny. / Sanitariuszki – śliczne są panny i gdy / Cię kulka trafi jaka, poprosisz pannę, / Da ci buziaka. / Hej!”. „Ziutek”, kawaler orderu Virtuti Militari, komandos, żołnierz „Szarych Szeregów”, brał udział w słynnym zamachu na generała SS Wilhelma Koppego 11 lipca 1944 r. niedaleko Wawelu. W powstaniu warszawskim został ciężko ranny 1 września na Starówce, zmarł 10 września. W powstaniu warszawskim zginęło małżeństwo studentów tajnej polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego Basia i Krzysztof Baczyńscy. Chór „Polonia” zaśpiewał wiersz Krzysztofa Kamila Baczyńskiego pt. „Modlitwa do Bogarodzicy”.

Podsumowaniem, występu chóru było wykonanie wiersza Antoniego Słonimskiego pt. „Alarm” (muz. Jerzy Kołaczkowski): „Uwaga! Uwaga! / (…) «Ogłaszam alarm dla miasta Warszawy!»” (,,,) Kończy się kolejny nalot, kolejne budynki zamieniły się w ruiny. Rozlega się komunikat: „«Uwaga! Uwaga! / odwołuję alarm dla miasta Warszawy »”. Jednak poeta dochodzi do wniosku: „Nie, tego alarmu już nikt nie odwoła. Ten alarm trwa. / Wyjcie, syreny! / Bijcie, werble, płaczcie, dzwony kościołów!” Nie da się zapomnieć tego, co wydarzyło się w Warszawie. Stolica została odbudowana, ale ten alarm, pozostanie w warszawiakach na zawsze.

Występ zakończył współczesny utwór Zofii Jasnoty (słowa i muzyka) pt. „Pokolenia”. Jak napisała poetka i kompozytorka za pomocą słów i nut: „Nie na darmo ginęliście w walce. / My jesteśmy i pragniemy, / by wasz płomień nieustannie gorzał. (…) Pokolenia odchodzą w przeszłość, / lecz zostaje po nich ślad na ziemi”. (…) Obowiązkiem współczesnych pokoleń jest: „Wspólną pracą zespolić ramiona, by uczynić świat piękniejszym i zapalić tych, co przyjdą po nas”.






MSZA ŚW. W INTENCJI POLEGŁYCH I POMORDOWANYCH

Po tym muzycznym wprowadzeniu do wydarzeń sprzed siedmiu dekad, ks. proboszcz parafii Pęcice Grzegorz Jasiński odprawił mszę w intencji poległych powstańców.

Wymowa kazania wygłoszonego przez ks. Łukasza Białka była bardzo podobna do treści przekazanych przez chór. – Patriotyzm łączy przeszłość, teraźniejszość i przyszłość – powiedział ks. Białek. – Człowiek jest powołany, by z przeszłości wyciągać mądre wnioski. (…) Dom musi mieć fundament, a dla narodu fundamentem jest historia. (…) Można w duchu bohaterskim oddać swoje życie, ale nieraz trudniej jest trwać i to jest najwspanialszy obowiązek. (…) Naszymi decyzjami budujemy przyszłość.





APEL PAMIECI

Apel pamięci odbył się przy pomniku - mauzoleum, gdzie spoczywa 91 poległych i zamordowanych w potyczce pod Pęcicami.

Licznie zebranych przywitał wójt gminy Michałowice Krzysztof Grabka. – W gminie Michałowice mieszkam od urodzenia. Matka pamiętająca tamte czasy, opowiadała mi w dzieciństwie o boju pod Pęcicami. Mieszkańcy tutejszych okolic pamiętali i zadbali o pamięć tego wydarzenia. Teraz spotykamy się na oficjalnych uroczystościach.

– Ta uroczystość, która odbywa się od wielu, wielu lat, wpisuje się w historię budowania patriotyzmu – powiedział wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski. – Dziękuję wójtowi Krzysztofowi Grabce, że tak dobrze dba o to mauzoleum w Pęcicach oraz o pamięć tego miejsca.

– Zginęli tu, w Pęcicach i zostali zamordowani młodzi i bardzo młodzi ludzie. Listę zaczyna 14-latek. My, powstańcy należymy do pokolenia, które odchodzi. Wam, młodym życzymy, byście nigdy nie musieli walczyć z bronią w ręku – powiedziała wiceprzewodnicząca Związku Powstańców Warszawskich Halina Jędrzejewska.

O boju w Pęcicach opowiedział uczestnik tego wydarzenia porucznik rezerwy Czesław Łukasik **: – Szliśmy piaszczystą drogą od kolejki EKD. Zaatakowaliśmy dwa przejeżdżające niemieckie samochody ciężarowe. Niemcy stacjonowali w pałacu. Po kilku minutach przybyły niemieckie posiłki. Na polu rosły słoneczniki, już duże – w ciągu kilkunastu minut zostały ścięte przez kule. Zostałem lekko ranny, (…) Wpędzili nas do piwnicy. Znajdował się tam piec do pieczenia chleba. Zastanawialiśmy się, czy warto schować się w tym piecu. Ja schowałem się. Koledzy zostali rozstrzelani. Wyszedłem na zewnątrz obok Niemców, którzy spali.

Podczas uroczystości zostały wręczone odznaczenia. Czesław Łukasik został odznaczony Medalem „Pro Patria”, wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski – Odznaką Honorową im. Pamięci Prezydenta Stefana Starzyńskiego, wójt gminy Michałowice Krzysztof Grabka – Medalem XXX-lecia Związku Żołnierzy Wojska Polskiego za zasługi w kształtowaniu postaw obywatelskich i patriotycznych młodego pokolenia. Wręczono też 8 Odznak Honorowych Pamięci Krystyny Krahelskiej – Pamięci Powstania Warszawskiego 1944.















* POCZTY SZTANDAROWE

Wartę honorową podczas uroczystości pełniły poczty sztandarowe: Stowarzyszenia „Szarych Szeregów”, Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Pruszkowie, Środowiska IV Obwodu AK Warszawa Ochota, Zgrupowania AK „Chrobry II”, Światowego Związku Żołnierzy AK Koła nr 6 w Dzielnicy Ursus, PTTK Oddziału Warszawskiego, PSL Nadarzyn powiatu pruszkowskiego, miasta Pruszkowa, gminy Michałowice.






** Do teraz żyje trzech uczestników boju pod Pęcicami. O wydarzeniu z 2 sierpnia 1944 r. można przeczytać w Wikipedii, hasła: „Pęcice”, „Bój pod Pęcicami”. Oto informacja przygotowana na podstawie tych haseł:

Po wybuchu powstania warszawskiego, pomiędzy 1 a 2 sierpnia 1944, wycofująca się z warszawskiej dzielnicy Ochota grupa 700 powstańców pod dowództwem komendanta obwodu, ppłk. Mieczysława Sokołowskiego ps. „Grzymała”, przemieszczając się wzdłuż linii kolejki EKD, próbowała przedostać się do lasów sękocińskich poprzez Reguły i Pęcice, gdzie natknęła się na Niemców. W wyniku spotkania doszło do potyczki, w efekcie której większość 700-osobowego zespołu przebiła się w rejon Sękocina, a 67 powstańców zostało pochwyconych, po czym w większości zamordowanych. Zwłoki ofiar ekshumowano w 1946 r. i w większości zidentyfikowano. Na miejscu zbrodni wybudowane zostało mauzoleum – spoczywa w nim 91 poległych i pomordowanych.

Od 1967 roku Oddział Stołeczny PTTK im. A. Janowskiego i Klub PTTK Varsovia organizują Rajd Turystyczno-Krajoznawczy „Po Kamienistej Drodze” poświęcony pamięci uczestników boju, w trakcie którego m.in. odbywa się apel poległych oraz składanie wieńców pod mauzoleum. Od 2004 roku organizowany jest także, w innym terminie, rajd młodzieży szkolnej.