Wsparcie na rzecz dziecka i rodziny w gminie Michałowice - działania GOPS w 2024 r.

Podejmowane przez GOPS działania w obszarze wspierania rodziny i rozwiązywania problemów rodzin z dziećmi adresowane są do dzieci i młodzieży, rodziców oraz nauczycieli i wychowawców.

Projekty i programy skierowane do dzieci i młodzieży:

• Placówka Wsparcia Dziennego „Świetliki”. Z oferty korzysta 49 dzieci z 37 rodzin. Najmłodszy uczestnik ma 6 lat, natomiast najstarszy 15 lat. W gronie odbiorców jest 5 dzieci posiadających diagnozę oraz 4 dzieci będących w trakcie badania. Z oferty korzystają dzieci z 9 miejscowości naszej gminy. Uczestnicy Placówki Wsparcia Dziennego (PWD) mają zapewnioną realizację programu opiekuńczo-wychowawczego realizowanego przez 2 wychowawców oraz psychologa. Zajęcia odbywają się w trakcie roku szkolnego w 2 grupach, w godz. 14-18: we wtorki i czwartki w Michałowicach oraz w środy i w piątki w Granicy. Dzieci i młodzież mogą korzystać także z oferty wyjazdu wakacyjnego oraz zajęć realizowanych podczas niektórych dni wolnych od pracy, ferii oraz wakacji. https://www.facebook.com/PWDSwietliki;
• Klub Młodzieżowy. Wychowawcy Placówki Wsparcia Dziennego podjęli inicjatywę utworzenia klubu młodzieżowego. Zaplanowano terminy spotkań w pierwszy i trzeci poniedziałek miesiąca. O projekcie poinformowano szkoły na terenie gminy oraz Młodzieżową Radę Gminy Michałowice. W pierwszym spotkaniu uczestniczyło 5 osób. Trwają prace nad rozwojem inicjatywy i lepszym dostosowaniem jej do oczekiwań i dostępności młodzieży;
• Konsultacje psychologiczne. W ramach poradnictwa specjalistycznego GOPS oferuje dla rodziców oraz dla dzieci i młodzieży spotkania konsultacyjne (nie jest prowadzona psychoterapia). Od maja br. zatrudnionych jest 2 psychologów w wymiarze po ½ etatu każdy;
• Bezpłatne posiłki dla dzieci. 36 dzieciom z rodzin potrzebujących wsparcia zapewniane są posiłki w szkołach;
• Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością. Obecnie usługą asystenta objętych jest 7 dzieci;
• W celu wsparcia rozwoju psychicznego i umiejętności życiowych oraz profilaktyki uzależnień wraz ze szkołami realizowane są programy profilaktyczne, szkolenia i warsztaty. W pierwszej połowie tego roku zrealizowaliśmy program „Debata” wzbogacony o scenariusz pn. „ Smak życia – czyli debata o dopalaczach”. W zajęciach uczestniczyło 76 uczniów Liceum Ogólnokształcącego w Komorowie. Zrealizowaliśmy także warsztaty edukacyjne dla uczniów z klas 4-8 szkoły podstawowej w Nowej Wsi pod nazwą „Cyberprzemoc czyli przemoc w sieci”. Wzięło w nich udział 254 uczniów. Program profilaktyczny pt.: „Gwiazda Mocy” był prowadzony dla uczniów klas siódmych szkoły podstawowej w Komorowie, w wymiarze 8 godzin lekcyjnych (2 spotkania po 4 godziny). Udział wzięły w nim 74 osóby. Natomiast dla uczniów klasy 4A oraz klas 5 i 6 Komorowskiej szkole (łącznie 9 klas), w wymiarze 3 h lekcyjnych dla każdej klasy, zrealizowano program profilaktyczny „Odczuwaj, ufaj, mów”. Wsparciem objęto 75 uczniów.

Projekty i programy dla rodziców:

• Psychologiczne poradnictwo specjalistyczne. GOPS prowadzi psychoedukację, poradnictwo i wsparcie dla rodziców, którzy zgłaszają się z trudnościami i problemami. Wsparciem psychologa w tym roku objęto 40 środowisk, w tym 25 rodzin wychowujących dzieci;

• Asystent rodziny. Wsparcie jest oferowane w sytuacjach doświadczania problemów opiekuńczo - wychowawczych w celu wzmocnienia funkcji rodzicielskich. Obecnie asystent pracuje z 10 rodzinami, w których wychowuje się 19 dzieci;
• Projekty edukacyjne. Zrealizowano 2 warsztaty umiejętności wychowawczych w oparciu o rekomendowany program profilaktyki uniwersalnej:
  • „Szkoła dla rodziców i wychowawców” – dla rodziców dzieci w wieku 6-12 lat oraz warsztat umiejętności wychowawczych dla rodziców nastolatków. Każdy warsztat obejmował 10 spotkań po 4 godziny dydaktyczne. Łącznie w zajęciach udział wzięło 22 rodziców.
  • Dodatkowo zakończono realizację dwóch edycji szkolenia dla rodziców dzieci młodszych „Pozytywne rodzicielstwo” opartych na metodzie wychowawczej jaką jest pozytywna dyscyplina. Każde zajęcia trwały 24 godziny dydaktyczne. Łącznie szkolenie ukończyło 23 rodziców;
• Spotkania profilaktyczne. Zorganizowaliśmy spotkanie pod nazwą „Cyberprzemoc czyli przemoc w sieci”, w którym wzięło udział 5 rodziców. Odbyło się też spotkanie on-line pt.:. „Informacje o marihuanie i jej przetworach, czynniki ryzyka i czynniki chroniące”. W spotkaniu uczestniczyło 25 mieszkańców;
• W ramach spotkań edukacyjnych dla rodziców dzieci objętych realizacją programów profilaktycznych „Odczuwaj, Ufaj, Mów” oraz „Gwiazda Mocy” udział wzięło 27 osób;
• Klub Mam. W ramach wsparcia grupowego prowadzona jest grupa samopomocowa młodych mam. W spotkaniach Klubu uczestniczyły 22 mamy wraz z 31 dzieci. https://www.facebook.com/p/Klub-Mam-100084822882777/?_rdr;
• Wsparcie grupowe dla osób uzależnionych. Prowadzona jest grupa edukacyjno-wsparciowa oraz co tydzień w Opacz-Kolonii odbywają się warsztaty pt.: Miting AA przyjazny dzieciom. W trakcie spotkania dzieci mają zapewnioną opiekę.
• Świadczenia finansowe. Wsparciem z pomocy społecznej objęto 22 rodziny, w których wychowywanych jest 50 dzieci;
• Ochrona przed przemocą domową. W 12 rodzinach, w których wychowuje się 19 dzieci, prowadzona jest procedura Niebieskiej Karty (NK);
• Pomoc socjalna. Pracownik socjalny obejmuje wsparciem 34 rodziny, w których wychowuje się 52 dzieci;
• Opieka wytchnieniowa. 6 rodziców zostało objętych wsparciem w opiece nad dzieckiem z niepełnosprawnością.

Projekty i programy dla nauczycieli i wychowawców:

• Zrealizowano trzy edycje szkolenia dla nauczycieli na realizatorów rekomendowanego programu profilaktycznego „Apteczka Pierwszej Pomocy Emocjonalnej”. Przeszkolono 66 nauczycieli – po 22 z każdej z trzech gminnych szkół podstawowych;
• Zrealizowano szkolenie na realizatorów programu profilaktycznego pt.: „ISKRA Odporności” dla nauczycieli szkół podstawowych: w Komorowie (7 osób), w Michałowicach (4 osoby) i w Nowej Wsi (4 osoby) oraz dla wychowawcy z PWD „Świetliki” (1 osoba);
• Odbyły się trzy edycje szkolenia pt.: „Przemoc domowa i rówieśnicza w świetle aktualnych uregulowań prawnych” dla rad pedagogicznych gminnych szkół podstawowych. W spotkaniach uczestniczyło 191 osób;
• Zrealizowano szkolenie on-line dla kadry pedagogicznej ZSO w Komorowie z zakresu wczesnej interwencji profilaktycznej w szkole. Szczególny naciski położono na jakość komunikacji na linii wychowawca/pedagog – uczeń, czynniki ryzyka i czynniki chroniące, psychologiczne uwarunkowania zachowań ryzykownych młodzieży oraz faktów i mitów na temat marihuany. W szkoleniu uczestniczyło 28 osób;
• Zorganizowano spotkanie dla nauczycieli pt.: „Cyberprzemoc czyli przemoc w sieci”, w którym wzięło udział 12 osób;

• W ramach zajęć edukacyjnych dla opiekunów dzieci objętych realizacją programów profilaktycznych „Odczuwaj, Ufaj, Mów” oraz „Gwiazda Mocy” udział wzięło 27 osób.

Planowane działania

W odpowiedzi na zapotrzebowanie płynące od przedstawicieli rodziców na koniec września w ZSO w Komorowie zaplanowane są zajęcia dla nauczycieli i rodziców pt.: „WYCHOWANIE PRZY EKRANIE Jak wspierać dziecko korzystające z ekranów i internetu?” oraz dla dzieci i młodzieży pt.: „DORASTANIE PRZY EKRANIE”. Warsztaty będą prowadzone dla każdej klasy. Planowany jest także wykład motywacyjny dla uczniów klas licealnych pt.: „JAK ZADBAĆ O MÓZG W DOBIE TECHNOLOGII?”.

W trakcie prowadzonej pracy adresowanej do konkretnych grup odbiorców w 2024 roku spotkaliśmy się z następującymi potrzebami i oczekiwaniami zgłaszanymi nam przez rady rodziców, przedstawicieli szkół, przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz mieszkańców , które były podstawą realizowanych inicjatyw o charakterze edukacyjnym i profilaktycznym. Są to:

• potrzeba podnoszenia kompetencji wychowawczych i umiejętności komunikacyjnych w relacji z dziećmi,
• konieczność realizacji zajęć edukacyjnych skierowanych zarówno do dzieci jak i do rodziców z obszaru cyberprzemocy i odpowiedzialnego korzystania z urządzeń, cyfrowych, w tym również w obszarze odpowiedzialności i uregulowań prawnych,
• potrzeba edukacji świadków w zakresie reagowania na zachowania przemocowe,
• potrzeba edukacji rad pedagogicznych w zakresie przeciwdziałania przemocy domowej,
• potrzeba zwrócenia uwagi na zjawisko spadku odporności psychicznej dzieci i młodzieży.

W obszarze wzmacniania odporności psychicznej dzieci i młodzieży, w uzgodnieniu z placówkami oświatowymi, podjęliśmy decyzję o przygotowaniu kadry pedagogicznej w każdej ze szkół do realizacji 2 nowych programów rekomendowanych, których celem jest polepszenie dobrostanu psychicznego oraz wzmocnienie umiejętności życiowych dzieci i młodzieży. Pierwszym z programów jest „Apteczka pierwszej pomocy emocjonalnej”, który skierowany jest do dzieci w wieku 8-12 lat. Natomiast drugi, obejmujący 11 spotkań, pt.: „Iskra odporności” skierowany jest do młodzieży w wieku 11-15 lat. Więcej o programach na stronie https://programyrekomendowane.pl/programy/promocja-zdrowia-psychicznego/

Sięgnęliśmy po takie rozwiązanie w oparciu o pozytywne doświadczenia z realizacji programu dla dzieci w wieku 5-8 lat pt.: „Przyjaciele Zippiego”, który był prowadzony w gminnych szkołach przez wyszkolonych w latach ubiegłych nauczycieli. Łącznie we wszystkich szkołach programem tym objęto w 2023 roku 756 uczniów klas I – III. Przygotowanie kadry do realizacji kolejnych programów przeznaczonych dla starszych odbiorców pozwala na kontynuację pracy profilaktycznej w kolejnych klasach. Jest to działanie mające na celu zwiększenie dostępności do udziału w sprawdzonych programach realizowanych w sposób długofalowy, co zwiększa szanse skuteczności tych oddziaływań.

System rekomendacji działa na poziomie krajowym od 2010 roku. Jest to zadanie realizowane we współpracy trzech instytucji: Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, Ośrodka Rozwoju Edukacji oraz Instytutu Psychiatrii i Neurologii.

W ramach systemu dokonywana jest ocena programów z obszarów promocji zdrowia psychicznego, profilaktyki uzależnień (profilaktyki narkomanii, profilaktyki problemów alkoholowych) oraz programów profilaktyki innych zachowań problemowych (ryzykownych) dzieci i młodzieży. W ramach swoich zadań w obszarze profilaktyki i zdrowia staramy się korzystać z tego systemu.

Zgłaszane trudności z perspektywy działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Gminy Michałowice w roku 2024

W 2024 roku specjaliści zatrudnieni w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej tj. wychowawcy, psychologowie, pracownicy socjalni, asystent rodziny i opiekunowie, w ramach indywidualnej pracy z mieszkańcami, wspierali rodziny w następujących trudnościach i problemach wyrażanych przez rodziców, dzieci i młodzież:

• trudności w uzyskaniu kompletnej diagnozy dziecka w przypadku pojawienia się zaburzeń/trudności psychicznych przede wszystkim z uwagi na długie terminy oczekiwania,
• długi czas oczekiwania do psychiatry dziecięcego,
• długi czas oczekiwania na zaleconą terapię. (jeśli ktoś dysponuje środkami na wsparcie w sektorze prywatnym tego problemu nie ma),
• zachowania wskazujące na uzależnienie od Internetu oraz telefonu,
• doświadczenie hejtu w szkole,
• przeładowanie zajęciami dodatkowymi,
• silne przywiązanie do dóbr materialnych,
• niewystarczające zrozumienie i wsparcie w sytuacjach zaburzenia nastroju- stanach depresyjnych,
• stres związany z systemem edukacji,
• doświadczenie wykluczenia w grupie rówieśniczej- różnica wobec dysproporcji stanu majątkowego,
• trudności wynikające z doświadczanej presji rówieśniczej, braku akceptacji wyglądu,
• nieadekwatne kreowanie siebie w mediach społecznościowych,
• zachowania przemocowe dorosłych wobec dzieci,
• zachowania agresywne i autoagresywne w tym samookaleczenia,
• niewystarczająca wiedza z zakresu psychologii rozwoju dziecka,
• niewystarczające umiejętności radzenia sobie z trudnościami wychowawczymi bądź niepewność co do realizowanych strategii wychowawczych,
• brak gotowości uznania trudności i przyjęcia ( mechanizm wyparcia),
• samotność dziecka niewystarczająca uwaga ze strony rodziców i liczba rozmów z dziećmi,
• zaniedbanie emocjonalne pomijanie lub niezauważenie potrzeb emocjonalnych dziecka ( szczególnie trudne są sytuacje około rozwodowe),
• pomijanie potrzeb dziecka co powoduje przedmiotowe traktowanie dziecka,
• zaburzenia zdrowia psychicznego rodziców,
• zaburzony system rodzinny nieprawidłowe role w rodzinie,
• włączanie dzieci w sytuacje konfliktowe między dorosłymi,
• przerzucanie na dzieci odpowiedzialności,
• brak świadomości rodziców o konieczności podjęcia diagnozy dzieci,
• osamotnienie w pełnieniu roli rodzica szczególnie w sytuacji samotnego rodzicielstwa.

Indywidualne kwestie podejmowane są przez pracowników socjalnych, asystenta rodziny oraz psychologów. Obecnie zapewniony jest pełny dostęp do tych specjalistów.

Aby skorzystać ze wsparcia indywidualnego wystarczy skontaktować się z ośrodkiem pomocy społecznej. Właściwy pracownik socjalny po zapoznaniu się z indywidualną sytuacją przedstawi możliwe dalsze ścieżki wsparcia w naszej jednostce lub poza nią. Osoby zainteresowane wsparciem psychologicznym w celu ustalenia terminu mogą zgłaszać się pod numer tel. 22 350 91 20 wew. 131 w godz. 8.00-14.00.

Warto zwrócić uwagę, że w obszarze wsparcia dziecka i rodziny znaczące są działania realizowane przez szkoły i przedszkola czy przedsięwzięcia organizowane przez gminę z zakresu kultury i sportu. Ponadto w ofercie zadań realizowanych przez organizacje pozarządowe, jak również z funduszy sołeckich i budżetu obywatelskiego znajdziemy szereg inicjatyw skierowanych do dzieci i młodzieży oraz rodziców. Zajęcia i warsztaty rozwijające pasje i zainteresowania, teatrzyki, ogólnorozwojowe zajęcia aktywności fizycznej oraz zajęcia w ramach bardzo konkretnych dyscyplin sportowych, stanowią ważny element wspierający w procesie rozwoju dzieci i młodzieży

Autorzy:

Iwona Radzimirska, dyrektorka Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, we współpracy z Joanną Ratyńską, kierowniczką sekcji pomocy społecznej i  Renatą Pawłowską, pracownikiem GOPS