Konkurs na koncepcję Centrum Inicjatyw Kulturalnych w Komorowie

• Wszystkie prace, które brały udział w konkursie.

Uczestnik Konkursu wspólnie biorący udział w Konkursie:

1. Joanna Gajda

Kopenhaga

Dania

2.  Casper Dam

Kopenhaga

Dania

3. Patrycja Kinga Wójcik

Warszawa

Skład zespołu autorskiego:

Joanna Gajda, Casper Dam, Patrycja Kinga Wójcik

IDEA
Projekt Centrum Inicjatyw Kulturalnych w Komorowie odnosi się do idei Miasta-Ogrodu, jakim jest miasto Komorów. Realizuje funkcje pawilonu parkowego zatopionego w zieleni. Tworzy atmosferę przestrzeni “domu” dostępnego dla wszystkich. Umacnia więzy lokalnej społeczności: wspiera jej tożsamość, różnorodność potrzeb i oczekiwań.
 

Miasto- Ogród
Centrum Inicjatyw Kulturalnych w Komorowie realizuje założenie Miasta-Ogrodu, poprzez rozwiązania przestrzenne, architektoniczne i materiałowo-technologiczne, mające swoje źródło recyklingu, ekologii, energooszczędności, dostępności i wspieraniu lokalnej społeczności. Zależy nam na umacnianiu tożsamości miejsca oraz zaproponowanie architektury będącej integralną częścią ogrodu.

Pawilon Parkowy
Istota parku miejskiego to zetknięcie świata natury i świata człowieka na jednym obszarze. Dlatego idea projektowa opiera się na wspólnym przenikaniu tych środowisk. Parkowy charakter projektowanej architektury umacnia te więzy. Budynek nie dominuje nad zastanym otoczeniem, ale stanowi jego naturalne przedłużenie i wzbogacenie. Rozczłonowanie kubatury budynku pozwala na nawiązanie do obecnej skali i charakteru willowego otoczenia miasta Komorów. Rozbicie bryły na “domopochodne” elementy - bezpośrednio nawiązujące do nieregularnej sąsiedniej zabudowy. Budynek przyjmuje formę bryły o “zielonej”, naturalnej fasadzie, niknącej w otaczającym parku. Budynek podobnie jak park zmienia swój wygląd w zależności od pór roku. Atmosfera wnętrza budynku przenika się z otaczającą naturą.

Dom
Idea “domu”, przestrzeni dla wszystkich, gdzie każdy z mieszkańców może czuć się jak “u siebie”, znajduje swoje źródło i inspiracje w rozwiązaniach przestrzennych i materiałowych tradycyjnych willi: układzie amfiladowym, wykończeniach wnętrz i posadzek. Zarówno wnętrze, jak i zewnętrze proponowanej bryły nawiązuje do kubatury i skali domu. Dodatkowo, układ amfiladowy przestrzeni, łączy wnętrze budynku z parkiem, wprowadza osie widokowe pomiędzy pomieszczeniami Centrum Inicjatyw Kulturalnych. Zmienna wysokość wnętrza podkreślona drewnianym wykończeniem ścian zapewnia kameralną atmosferę, sprzyjającą aktywizacji różnych grup społecznych i wiekowych.

Dla wszystkich
Centrum Inicjatyw Kulturalnych jako miejsce dla wszystkich - to tworzenie przyjazności, różnorodnej oferty przestrzennej dla użytkowników niezależnie od wieku, pozycji społecznej, zainteresowań, oczekiwań i uprawianych aktywności. W proponowanej koncepcji postulat “dla wszystkich” jest traktowane znacznie szerzej i oznacza, iż uwaga projektowa jest skupiona w równym stopniu na podmiocie ludzkim, jak i na dbałości o środowisko naturalne. Odzwierciedlają to zastosowane rozwiązania przestrzenne budynku, jak i rozwiązania technologiczno-materiałowe. Budynek, dzięki proponowanym elastycznym i adoptowalnym rozwiązaniom przestrzennym, będzie miejscem atrakcyjnym w różnych porach dnia, tygodnia, roku.
Tożsamość i różnorodność
Wspieranie różnorodności i tożsamości miasta Komorów odnosi się do idei Miasta-Ogród. Dla zacieśnienia tych więzi, niezbędne jest miejsce dające przestrzeń dla nieformalnych spotkań, dużych zorganizowanych wydarzeń, ale też małych, nie planowanych inicjatyw, przypadkowych spotkań sąsiedzkich, rozwijania kreatywności. W proponowanej koncepcji uwaga projektowa została skupiona na bogatym programie Centrum Inicjatyw Kulturalnych: na wykreowaniu miejsc o różnej atmosferze, pobudzającej spontaniczność i dającej miejsce dla różnorodnej aktywności mieszkańców.

Ekologia i energooszczędność
Realizacja postulatów Miasta-Ogród wiąże się z zastosowaniem rozwiązań architektonicznych i materiałowo-technologicznych o wysokiej energooszczędności oraz ekologicznych. Projekt przewiduje wyeliminowanie materiałów o wysokim składzie węgla (beton, stal) i zastąpienie ich naturalnymi materiałami. Przewiduje się zastosowanie konstrukcji drewnianej CLT, naturalnych materiałów wykończeniowych, rozwiązań architektonicznych minimalizujących straty ciepła, chroniących przed przegrzaniem budynku, pasywnej technologi ogrzewania budynku oraz zielony dach. Rozwiązania technologiczne, konstrukcyjne i materiałowe mają na celu realizacje budynku ekologicznego, energooszczędnego, o pozytywnym wpływie na jakość środowiska naturalnego oraz środowiska użytkowników, minimalizującego zbędne koszty budowy oraz czas realizacji projektu.

Konstrukcja / Metoda budowlana
Proponujemy, aby budynek Centrum Inicjatyw Kulturalnych był realizowany w technologi drewnianej z wykorzystaniem drewna CLT (Cross Laminated Timber) jako materiału konstrukcyjnego (ściany zewnętrzne, ściany wewnętrzne, konstrukcja dachu, belki).

Uczestnik Konkursu samodzielnie biorący udział w Konkursie:

1. Natalia Wilczak

Warszawa

2. Małgorzata Wiśniewska

Warszawa

Skład zespołu autorskiego:

Marek Kuciński, Natalia Wilczak, Małgorzata Wiśniewska

Założenia projektowe

Podstawowym założeniem naszego projektu jest stworzenie miejsca, które będzie chętnie odwiedzane przez mieszkańców Komorowa, pobudzało sąsiedzkie relacje i stwarzało możliwości aktywnego spędzania czasu. Chcemy aby nasz budynek, poprzez swoją skalę, formę i użyte materiały wpisywał się w kameralny charakter zabudowy Komorowa, zachowując istniejące na działce drzewa oraz aby wraz z przyległym parkiem stanowił naturalną kontynuację założeń urbanistycznych Miasta Ogrodu Komorowa. W celu osiągnięcia powyższych założeń, bryłę całego budynku rozczłonkowaliśmy na mniejsze, niezależne części. Każda z tych części stanowi wizualnie i funkcjonalnie osobny budynek, skalą nawiązujący do okolicznej zabudowy. Elementem łączącym komunikacyjnie poszczególne bryły i pomieszczenia jest wspólny hol. Wysokość holu jest niższa w stosunku do pozostałych części, podkreślając ich autonomiczność. Zróżnicowanie wysokości pomiędzy bryłami a wspólnym holem oprócz efektu kompozycyjnego ma na celu wprowadzenie naturalnego światła do wnętrza poszczególnych pomieszczeń. Rozbicie bryły budynku na mniejsze części i ułożenie ich w określony sposób daje możliwość zachowania wszystkich istniejących drzew na działce. Projekt zagospodarowania terenu oparliśmy o swobodną kompozycję alejek parkowych meandrujących pośród tarasowego układu rabat. Pośrodku całego układu zaprojektowaliśmy plac zabaw a w zakolach ścieżek drewniane ławy. Jezdnie ulicy Kolejowej zawęziliśmy do pięciu metrów, wzdłuż niej zaprojektowaliśmy dwukierunkową ścieżkę rowerową oraz trzydzieści osiem miejsc postojowych, w tym dwa dla osób niepełnosprawnych. Projekt zieleni zakłada zachowanie większości istniejących drzew na działce, usunięcie obumarłych i przesadzenie sadzonek Jarzębu Szwedzkiego. Wprowadziliśmy nowe nasadzenia w postaci traw, bylin i niskiej zieleni. Wszystkie alejki na terenie wykonane są z nawierzchni mineralnej. Dachy budynku Centrum zaprojektowaliśmy jak dachy zielone.

Rozwiązania funkcjonalne

Wszystkie podstawowe oraz pomocnicze funkcje budynku udało nam się umieścić na jednej kondygnacji parterowej. Dzięki temu budynek w całości jest dostępny dla osób z niepełnosprawnością ruchową. Zróżnicowanie posadzek oraz koloru i faktur drewna w częściach wspólnych i poszczególnych pomieszczeniach jest rozwiązaniem ułatwiającym poruszanie się w budynku osób niedowidzących. W budynku każda funkcja stanowi wizualnie niezależną część, została niejako zamknięta w osobnej bryle. Część wspólna jaką jest hol stanowi komunikację pomiędzy tymi funkcjami, spajając przy tym całą kompozycję budynku. Rozczłonkowanie bryły budynku oprócz zmniejszenia skali całego założenia daje możliwość funkcjonowania poszczególnych części niezależnie.

Rozwiązania materiałowe

Podstawowym materiałem wykończeniowym zarówno elewacji jak i wnętrz jest naturalne drewno. Jako wykończenie zewnętrzne fasady przyjęliśmy modrzew syberyjski lub świerk skandynawski, gatunki drzew odporne na warunki atmosferyczne. Deski fasadowe wybarwione zostały na kolor jasno szary i dodatkowo zaimpregnowane. We wnętrzach zastosowaliśmy drewno sosnowe lub świerkowe, pozostawione w swoim naturalnym kolorze. Na elewacjach występują dwa warianty ułożenia pionowych lameli drewnianych. Lamele w układzie prostopadłym, ułożone są na fasadach prostopadłych do kierunku głównych belek konstrukcyjnych. Elewacje równoległe do belek konstrukcyjnych wykończyliśmy tymi samymi deskami lecz ułożonymi na płasko (równolegle). Rozwiązanie to, oprócz odzwierciedlenia układu konstrukcyjnego budynku, wyodrębnia wizualnie poszczególne bryły i funkcje oraz nadaje zróżnicowane efekty światłocieniowe wzbogacając plastykę elewacji. Lamele drewniane mocowane są do podkonstrukcji a następnie do słupów w ścianach zewnętrznych. Wszystkie okna oraz drzwi zaprojektowaliśmy ze stolarki drewnianej, obróbki blacharskie z blachy nierdzewnej. Projekt wnętrz zakłada zróżnicowanie wizualne części wspólnej ‐ holu oraz pozostałych bryły budynku mieszczących poszczególne pomieszczenia. Efekt został osiągnięty poprzez wprowadzenie gatunku i układu drewnianych lameli z zewnątrz budynku do jego wnętrza. W projekcie użyto także różnych materiałów na posadzkach. Posadzka w holu została wykonana z wylewanego lastrico, natomiast w pomieszczeniach są to deski drewniane. Układ desek podłogowych analogicznie jak elewacyjnych podkreśla strukturę poszczególnych części budynku poprzez ułożenie ich wzdłuż do głównych belek konstrukcyjnych.

Rozwiązania instalacyjne energooszczędne

Podstawowym założeniem optymalizacji energetycznej budynku jest postrefowanie układów wentylacyjnych, podzieleniu ich na obszary odpowiadające poszczególnym funkcjom i indywidualnym sterowaniu w zależności od stopnia ich wykorzystania. W projekcie razem z systemem wentylacji proponujemy zastosowanie wysoko sprawnego odzysku ciepła np. rekuperację. Dzięki temu, iż budynek jest parterowy i w lekkiej technologii szkieletowej zaprojektowaliśmy system ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego zatopionego w płycie fundamentowej, która to w tym wypadku jest jedyną masą, w której można akumulować ciepło i chłód. Zasilanie grzania i chłodzenia płyty fundamentowej oraz powietrza wentylacyjnego odbywa się na systemie opartym na pompie ciepła z wymiennikiem gruntowym. Do tego celu można przeznaczyć niezadrzewioną część działki w przypadku rozprowadzenia instalacji płaszczyznowo lub wykorzystać miejsce pod budynkiem na instalacje pionową. Na poszczególnych częściach budynku zaprojektowaliśmy zielone dachy. Rozwiązanie takie podnosi energoefektywność budynku, zimą zapobiegając dużym stratom cieplnym zaś latem chroniąc przed nadmiernym nagrzewaniem się budynku.

Rozwiązania konstrukcyjne

Budynek został zaprojektowany w konstrukcji drewnianej, szkieletowej ryglowej. Zastosowano dwa rodzaje drewna, lite i klejone. Drewno lite użyte zostało jako konstrukcja szkieletowa ścian zewnętrznych i wewnętrznych. Składa się ona z układu słupów i rygli sztywno ze sobą powiązanych. Z drewna klejonego została zaprojektowana główna konstrukcja nośna: słupy, belki nadprożowe, legary stropowe oraz ruszt kratownicowy stropu nad holem. Konstrukcja z drewna klejonego warstwowo powstała z połączenia giętkich warstw tarcicy (lameli) o grubości 40mm, klejonych wzdłużnie. Maksymalne rozpiętości dla legarów (belek) stropowych w projekcie wynoszą 15m. Proponowane gatunki drewna to sosna lub świerk. Stosowane w produkcji drewna klejonego warstwowo, gatunki te są materiałem należącym do łatwych w obróbce i podatnych na cięcie. Możliwe jest dokładne uformowanie elementów tak, aby na miejsce wznoszenia konstrukcji były dostarczane gotowe części do montażu. Prefabrykacja w tym wypadku korzystnie wpływa na czas realizacji i estetykę budowli. Drewno posiada także korzystne właściwości wytrzymałościowe, porównywalne z parametrami stali i betonu, odzwierciedlane przez elastyczność czy wytrzymałości na zginanie, ściskanie, rozciąganie i ścinanie, Właściwości drewna pozwalają wznosić konstrukcje o znacznej rozpiętości przy braku dodatkowych, pośrednich punktów podparcia, a zaletą przy uwzględnieniu małych ciężarów prefabrykatów z drewna klejonego warstwowo jest możliwość łatwego transportu oraz ograniczenie parku maszyn potrzebnych przy wznoszeniu konstrukcji. W przypadku ognioodporności drewna klejonego warstwowo, naturalne właściwości tego materiału są dodatkowo wspomagane przez izolacyjną i niepalną warstwę kleju. Drewno to materiał, który w czasie pożaru nie pęka (w przeciwieństwie do żelbetu), nie uplastycznia się i nie traci sztywności oraz możliwości podtrzymywania innych elementów konstrukcji.

Uczestnik Konkursu samodzielnie biorący udział w Konkursie:

Piotr Kłoskowski Architekt

ul. Fieldorfa E. Gen. 10/82

03-984 Warszawa

Skład zespołu autorskiego:

Piotr Kłoskowski

Zagospodarowanie terenu

Zgodnie z wytycznymi Zamawiającego oraz ustaleniami MPZP projektowany budynek Centrum Inicjatyw Kulturalnych zlokalizowano w północnej części działki położonej przy ul. Kolejowej w Komorowie. Bryła budynku na planie prostokąta z dłuższym bokiem równoległym do nieprzekraczalnej linii zabudowy wpisana została między istniejący starodrzew.

Przed budynkiem zlokalizowano centralny plac na którym zbiegają się ciągi komunikacyjne dostępne ze wszystkich istniejących połączeń zewnętrznych. Układ parku zaprojektowano z uwzględnieniem obecnych kierunków komunikacyjnych płynnie łącząc nowe formy zagospodarowania z funkcjonującymi połączeniami zewnętrznymi ruchu pieszego i rowerowego. Główne ciągi komunikacyjne zostały wykonane z nawierzchni mineralnej. Ciągi dodatkowe oraz miejsca parkingowe ze względu na konieczność spełnienia zapisów MPZP dotyczących wymaganej powierzchni biologicznie czynnej wykonano na geokratce. Od strony zachodniej, na styku parku i ul. Kolejowej zaplanowano uporządkowaną zieleń z żywopłotów oraz szpalerów drzew, istniejących oraz przesadzonych z fragmentu terenu przeznaczonego w koncepcji na parking samochodowy. Zaprojektowano 34 miejsca postojowe w tym dwa miejsca dla osób niepełnosprawnych zlokalizowane częściowo na terenie inwestycji i częściowo w pasie drogowym ul. Kolejowej. Przy wejściach do parku zaplanowano stojaki rowerowe dla dorosłych i dla dzieci.

W centralnej części terenu przy placu wejściowym do budynku znajduje się teren z mniejszą ilością drzew istniejących przewidziany jako trawiaste polany, miejsce letnich i wiosennych pikników, zabaw oraz przedpole projektowanego Centrum. Zlokalizowano tu siłownie plenerową oraz w miejscu przecięcia się ciągów pieszych plac zabaw dla dzieci.

Od strony wschodniej w sąsiedztwie torów kolejowych istniejącą zieleń w okolicy projektowanego budynku oraz placu zabaw uzupełniono wysokimi żywopłotami stanowiącymi dodatkową naturalną barierę akustyczną. Żywopłoty przy budynku o zgeometryzowanych prostopadłościennych formach z proporcjami nawiązującymi do podziału kolumnady galerii zewnętrznej okalającej projektowany budynek. Żywopłot odgradzający plac zabaw w organicznej formie został zaplanowany na trasie parkowej ścieżki edukacyjnej – ciągu pieszego wijącego się wśród zieleni w zamyśle stanowiącego naturalną galerię z roślinnością jako eksponatami.

Architektura

Centrum Inicjatyw Kulturalnych zaprojektowano na rzucie prostokąta otoczonego zewnętrzną, zadaszoną galerią z drewnianą kolumnadą okalającą cały budynek. Galeria obniżona względem budynku, optycznie zmniejsza bryłę tworząc kameralna architekturę, która harmonijnie komponuje się z otoczeniem, nie przytłaczając go i nie dominując nad okoliczną zielenią. Zadaszenie zapewniające ochronę pomieszczeń Centrum przed intensywnym światłem słonecznym jest jednocześnie fragmentem ciągu pieszego przecinającego działkę z zachodu na wschód z centralnie ulokowanym placem wejściowym. Północno - zachodni narożnik budynku został wycięty w miejscu istniejących drzew przy jednoczesnym zachowaniu ciągłości galerii i kolumnady tworząc półotwarte patio sąsiadujące z dodatkowym wejściem do budynku od strony ul. Kolejowej.

Prosta forma oparta na powtarzalnej siatce, konsekwentny rysunek elewacji z rytmicznymi podziałami kolumnady i fasady budynku wykończonej płytkami, zostały dodatkowo podkreślone spójnością materiałową. Ceramiczne elementy wykończeniowe ścian zewnętrznych, zastosowane zostały również na ścianach wewnętrznych i posadzce holu oraz komunikacji parteru, a także na fragmencie posadzki galerii na elewacji południowej. Drewnianą kolumnadę zewnętrzną dopełnia stolarka okienna i drzwiowa, a także elementy wykończenia wnętrza. Konsekwencja materiałowa potęguje efekt przenikania się przestrzeni zewnętrznej i wewnętrznej, a szklana, panoramiczna fasada rozpostarta na całej szerokości hallu wejściowego wciąga park do wnętrza budynku i zaprasza przechodnia do środka.

Główne wejście do Centrum prowadzące do przestronnego hallu zaprojektowano od strony południowej bezpośrednio z centralnego placu. Hall wewnętrzny, plac przed budynkiem oraz park przenikają się wzajemnie tworząc przestrzeń sprzyjającą spotkaniom mieszkańców, chwili relaksu w kawiarni, czy organizacji zajęć oraz spotkań tematycznych, edukacyjnych i kulturalnych. Bezpośrednio z hallu przez szerokie przejścia dostępna jest sala widowiskowa. Przejścia te po całkowitym otwarciu łączą oba pomieszczeni tworząc jedną przestrzeń zwiększając swobodę adaptacji pomieszczeń centrum, umożliwiając ich dostosowanie do zmieniających się potrzeb i różnorodności organizowanych imprez. Bezpośrednio przy sali widowiskowej zaprojektowano kieszeń na składane trybuny, pomieszczenie obsługi audiowizualnej oraz magazyn podręczny. Z hallu dostępna jest również kawiarnia oraz sala warsztatowa, która może zostać z nim połączona lub też stanowić jego powierzchnię pomocniczą w zależności od okoliczności.

Przez korytarz z hallu dostępne jest biuro oraz pomieszczenia higienicznosanitarne – wc damski i wc męski, oba przystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Uzupełnieniem programu funkcjonalnego parteru jest pomieszczenie śmietnika i pomieszczenie ogrodnika, dostępne od strony północnej oraz od strony wschodniej sanitariaty zewnętrzne – męski i damski, oba podobnie jak cały projektowany budynek przystosowane do korzystania przez osoby niepełnosprawne. Pomieszczenie ogrodnika oraz sanitariaty zewnętrzne zaprojektowano jako odtworzenie funkcji zlokalizowanej w istniejącym budynku który zgodnie z przyjętą koncepcją przeznaczony jest do rozbiórki.

W środkowym punkcie planu budynku, między hallem i salą widowiskową zaplanowano klatkę schodową oraz przeszkloną windę. Razem z dodatkowym wejściem od strony zachodniej i wschodniej stanowią one centralny trzon budynku zwieńczony świetlikiem dachowym. Środkowa lokalizacja komunikacji pionowej pozwala na zminimalizowanie powierzchni zajmowanej przez dojścia poziome i ułatwia dostęp do wszystkich pomieszczeń Centrum.

Schody i winda łączą hall parteru z mini hallem na kondygnacji podziemnej stanowiącym przedpole sali tanecznej i kameralnej sali projekcyjnej oraz sali zajęć multimedialnych. Z przestrzeni tej przez komunikację poziomą dostępne są pozostałe funkcje zlokalizowane w podziemnej części budynku:

- część sanitarna zawierająca toalety, w tym dla osób niepełnosprawnych, dwa zespoły szatniowe, pomieszczenie matki z dzieckiem, pomieszczenie porządkowe i socjalne, oraz garderobę sali widowiskowej.

- część z magazynami sali warsztatowej.

- cześć z pomieszczeniami obsługi technicznej budynku.

Otwartość przestrzenna i organizacyjna, prosty i czytelny układ połączeń poszczególnych pomieszczeń, umożliwiają jednoczesne i bezkolizyjne prowadzenie kilku aktywności w tym samym czasie,a łączenie przestrzeni poszerzonymi przejściami pozwala na elastyczne dostosowanie układu funkcjonalnego do zmieniających się potrzeb i okoliczności.

Założenia materiałowe i technologiczne.

Budynek zaprojektowano w konstrukcji żelbetowej wylewanej, płytowo słupowej ze ścianami nośnymi. Zadaszona galeria zewnętrzna z kolumnadą okalająca budynek z elementów drewnianych. Ściany zewnętrzne oraz wewnętrzne parteru wykończone płytkami ceramicznymi w układzie pionowym. Materiał ten zastosowano również na posadzce w podcieniu przed głównym wejściem do budynku oraz na posadzce hallu wejściowego i komunikacji poziomej parteru.

Przeszklona elewacja hallu wejściowego od południa dzięki zastosowaniu podciągu ukrytego w stropie i ściance attyki pozbawiona jest słupów i podpór ograniczających widok na park.

Ze względu na lokalizację projektowanego budynku na działce usytuowanej w zasięgu strefy uciążliwości linii kolejki WKD przy realizacji obiektu planuje się zastosowanie elementów przegród zewnętrznych o podwyższonej izolacyjności akustycznej. W części pomieszczeń wymagających spełnienia specjalnych standardów akustycznych została dodatkowo zastosowana izolacja akustyczna wewnętrzna. Uzupełnieniem rozwiązań architektonicznych podnoszących komfort akustyczny jest kształtowanie projektowanej zieleni – wysokie żywopłoty zlokalizowane w sąsiedztwie budynku oraz w okolicy placu zabaw i parkingu samochodowego stanowią dodatkową naturalną barierę przed hałasem.

Rozwiązania energoefektywne i proekologiczne.

Budynek Centrum Inicjatyw Kulturalnych w Komorowie zaprojektowano jako niskoenergetyczny w klasie do 15kWh/m2rok. Zostało to osiągnięte dzięki kształtowaniu budynku w sposób wykorzystujący energie słoneczną oraz minimalizujący straty ciepła. Projektowana bryła jest zwarta i ma korzystny współczynnik powierzchni przegród zewnętrznych do kubatury. Część obiektu została zagłębiona w ziemi, co zapewnia mniejsze straty energii zimą i ogranicza zapotrzebowanie na chłodzenie pomieszczeń latem - temperatura gruntu na głębokości około 2m waha się od +7 do +13 stopni. Ściany zewnętrzne zaprojektowano jako masywne o współczynniku przenikania ciepła poniżej 0,1 W/m2K. Wewnątrz budynku zastosowano ściany kumulacyjne nagrzewane przez energię słoneczną docierającą do wnętrza przez świetlik nad schodami – masywna ściana pozwala na skumulowanie ciepła w ciągu dnia i oddanie go do wnętrza w nocy . Wokół budynku zaprojektowano zadaszoną galerie zewnętrzną dzięki czemu wnętrze nie przegrzewa się latem i pozwala na zyski ciepła z promieniowania słonecznego w okresach chłodniejszych, gdy słońce jest niżej nad horyzontem. Duże przeszklenia zlokalizowane od południa zwiększają zyski ciepła, a niewielkie okna sali widowiskowej na elewacji północnej ograniczają jego straty.

W budynku planuje się zastosowanie rekuperatora – centrali wentylacyjnej z odzyskiem ciepła. Urządzenie odzyskuje ciepło z powietrza zużytego i przekazuje je do powietrza nawiewanego. Umożliwia to ograniczenie strat ciepła w budynku podczas wymiany powietrza. Poprawie ulegają również parametry zdrowotne nawiewanego powietrza, oraz komfort przebywania w pomieszczeniach. Dodatkowe zastosowanie gruntowego wymiennika ciepła, który wykorzystując energię zgromadzoną w ziemi wstępnie podgrzewa powietrze zimą oraz schładza je latem zwiększy zyski energetyczne wynikające z rekuperacji.

Dach projektowanego budynku pokryty został roślinnością ekstensywną która zimą zabezpiecza budynek przed chłodem, latem chroni przed przegrzewaniem pomieszczeń, poprawia mikroklimat wydzielając tlen oraz redukuje dwutlenek węgla, a także oczyszcza powietrze ze spalin i kurzu. Na dachu przewiduje się montaż paneli fotowoltaicznych produkujących energię elektryczną przez cały rok - ekologiczne, odnawialne i zrównoważone źródło energii nie emitujące zanieczyszczeń.

Uczestnik Konkursu samodzielnie biorący udział w Konkursie:

M.O.C. Architekci sp z o.o. sp.k.

Pl. Grunwaldzki 8/10 lok. 636

40-127 Katowice

Skład zespołu autorskiego:

Błażej Janik, Ewa Janik, Krzysztof Kaczmarczyk, Joanna Wieczorek

Uwarunkowania lokalizacyjne

Koncepcja, w nawiązaniu do wytycznych konkursowych przewiduje podział obszaru opracowania na dwie części: część realizacyjną, obejmującą założenie parkowe wraz z projektowanym budynkiem oraz część studialną określającą docelowy układ komunikacyjny i parkingowy wzdłuż ulicy Kolejowej. Projekt zakłada realizację obiektu Centrum w północnej części przedmiotowej działki nr 132/2, zgodnie z wytycznymi zawartymi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Pozostała część parceli zachowuje charakter ogólnodostępnej przestrzeni parkowej dedykowanej użytkownikom obiektu oraz okolicznym mieszkańcom (jako przestrzeni rekreacyjnej z placem zabaw i siłownią zewnętrzną). Koncepcja zakłada rozbiórkę istniejącego zagospodarowania terenu w formie skateparku z pawilonem sanitarnym. Zdecydowano o rezygnacji z ogrodzenia terenu na rzecz jego otwarcia i powiązania z najbliższym otoczeniem. Zachowano w projekcie cały istniejący stary drzewostan, tak istotnie wpływający na charakter miejsca. Przewiduje się przesadzenia drzew kolidujących z układem parkingowym. Obsługa komunikacyjna obszaru odbywać się będzie przez ulicę Kolejową, przy której zaprojektowano parking na 35 miejsc postojowych (zakres studialny). Przebieg dróg pieszych i rowerowych dopasowano do aktualnych szlaków komunikacyjnych oraz lokalizacji istniejącego drzewostanu. Zachowano także przebieg trasy rowerowej przebiegającej przez założenie od strony stacji WKD na południe.

Forma obiektu

Projektowany budynek przybiera w niniejszej koncepcji postać niskiego pawilonu, zatopionego wśród parkowej zieleni. Swobodna forma obiektu jest wynikiem wpisania go w wolną przestrzeń wyznaczoną przez istniejące drzewa (w miejscu istniejącego skateparku). Przełamanie bryły budynku podkreślają również głębokie podcienia, akcentujące wejścia do budynku – główne wejście do gmachu wykreowano od strony południowej, od północy przewidziano wyjście w kierunku komorowskiej stacji WKD. Przeszkloną strefę holu wejściowego otwarto na południe, by umożliwiała przenikanie się przestrzeni parku z wnętrzem budynku.

Układ funkcjonalno-przestrzenny

Centralną przestrzeń projektowanego budynku stanowi przestronny hol wejściowy połączony z szatnią i kawiarnią. Powierzchnia ta została zaprojektowana tak, by przecinała cały budynek, łącząc wnętrza z przestrzeniami zewnętrznymi i zamykała jednocześnie wewnętrzny blok sanitarno-techniczny. Funkcje dydaktyczne i edukacyjne zostały rozmieszczone wzdłuż obwodu budynku, po stronie wschodniej i zachodniej. Sale: widowiskowa, kinowa i sala technik multimedialnych zostały ulokowane w części zachodniej, w maksymalnym oddaleniu od linii kolejowej (z myślą o zminimalizowaniu negatywnego wpływu hałasu i drgań wywoływanych przez przejeżdżające pociągi). Salę zajęć ruchowych wraz z salą warsztatową zlokalizowano od wschodu, zapewniając im dobre oświetlenie światłem słonecznym z kierunku wschodniego i południowego. Projekt zakłada także częściowe podpiwniczenie obiektu, które powinno zmieścić całe zaplecze technologiczno-instalacyjne, niezbędne dla użytkowania całego budynku (wentylatorownia, węzeł cieplny, pomieszczenia przyłączy itp.)

Założenia konstrukcyjne i materiałowe

Konstrukcję budynku zaprojektowano w technologii mieszanej (murowana i żelbetowa). Przekrycie budynku stanowić będzie stropodach, wykorzystujący technologię dachu zielonego oraz stanowiący bazę dla instalacji fotowoltaicznej. Elewacje zaprojektowano jako tradycyjne fasady wentylowane z zewnętrzną okładziną drewnianą. Drewno stanowić będzie także główny materiał wykończeniowy we wnętrzach obiektu, wspomagający wytłumienie sal edukacyjnych. Projekt zakłada zastosowanie szerokich przeszkleń w ścianach zewnętrznych, wpuszczających do środka naturalne oświetlenie. W związku z negatywnym oddziaływaniem linii kolejowej sąsiadującej z budynkiem zdecydowano o zastosowaniu dźwiękochłonnych zestawów szklenia potrójnego, zwiększających komfort akustyczny wnętrz budynku. Rozwiązania proekologiczne i energooszczędne Projektowany budynek powinien stać się obiektem proekologicznym, zrównoważonym i niezależnym energetycznie. Koncepcja zakłada wykorzystanie energii produkowanej ze źródeł odnawialnych, co w znaczący sposób zredukuje zapotrzebowanie budynku na energię „tradycyjną”. Przewiduje się pozyskiwanie naturalnej energii za pomocą farmy słonecznej na dachu budynku. Instalacja ta wykorzystywać będzie wysokowydajne panele fotowoltaiczne, których ilość i moc będzie warunkować energię produkowaną w całości na potrzeby budynku. Przewiduje się także sterowanie urządzeniami wykorzystującymi energię fotowoltaiczną za pomocą systemu automatyki budynkowej BMS. Ogrzewanie i chłodzenie obiektu realizowane będzie przez gruntowy wymiennik ciepła w układzie z wentylacją mechaniczną nawiewno-wywiewną z odzyskiem ciepła, współpracującą z hybrydową pompą ciepła (połączenie pompy ciepła z kotłownią gazową). Projekt zakłada także inne formy rozwiązań proekologicznych i energooszczędnych takich jak zielony dach retencyjny nad całym budynkiem, zastosowanie energooszczędnych opraw oświetleniowych, zminimalizowanie oświetlenia sztucznego w budynku itp. Celem wskazanych rozwiązań będzie osiągnięcie obiektu o klasie zapotrzebowania energetycznego do 15 kWh/m2/rok. 

Zaprezentowana koncepcja powinna zapewnić harmonijne połączenie projektowanego budynku z parkowym otoczeniem Miasta-Ogrodu Komorów. Celem autorów było wykreowanie miejsca przyjaznego i ogólnodostępnego, dostosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych, pełniącego rolę centrum lokalnej społeczności. Gmach ten ma szansę skupiać zarówno okolicznych mieszkańców jak i być ważnym punktem na kulturalnej mapie gminy Michałowice. Wysokiej klasy architektura przyczyni się z pewnością do tego, by budynek ten stał się wizytówką Komorowa