Historia

Krótka historia terenów obecnej Gminy Michałowice

Pałac w Komorowie (zdjęcie pochodzi ze zbiorów p. Alicji Tymińskiej)

Pierwsze wzmianki na temat osadnictwa na terenie Michałowic, Komorowa, Pęcic i Opaczy sięgają XIII wieku. Ziemie michałowickie należały wówczas do tzw. "klucza raszynieckiego" z siedzibą w Raszyńcu (obecnie Raszyn), będącego w posiadaniu rodziny Raszynieckich. W wiekach XIV i XV ziemie te były własnością szlachty, a konkretnie rodu Ładziców herbu Lada. W XVI wieku tereny objęły rodziny Michałowskich i Opackich. To właśnie od ich nazwisk wywodzą się nazwy poszczególnych miejscowości wchodzących w skład obecnej gminy Michałowice. Źródła archiwalne podają, że we wsi Michałowice w 1827 roku żyło 150 mieszkańców w siedemnastu domach. W XIX wieku wieś poddano kolonizacji niemieckiej. Ostatnimi właścicielami Michałowic była rodzina hrabiego Grocholskiego, który wydzielił część majątku na osiedle mieszkaniowe Michałowice.

Podobnie jak osada Michałowice, na przełomie XIII i XIV wieku powstała osada Komorów. Za jej założycieli uważa się ród Pierzchałów, który otrzymał te dobra z nadania książęcego. W 1827 roku Komorów miał 13 dymów (obejść) i 841 mórg ziemi. Po upadku powstania listopadowego w 1831 roku na terenach zaboru rosyjskiego dokonano konfiskaty majątków tych obywateli, którzy je opuścili przed nadejściem carskiej armii. W dokumentach dotyczących konfiskaty pojawiła się nazwa Komorów. Źródła archiwalne podają, że w obwodzie warszawski skonfiskowano dobra hrabiemu Władysławowi Ostrowskiemu. Były to ziemie: Helenów, Kajetany, Nowa Wieś, Komorów, Sokołów, Strzeniówka, Nadarzyn, Kanie, Gąsin, Walendów, Wolica. Były one zajęte w sekwestr przez generała Ksawerego Dąbrowskiego na mocy rozkazu feldmarszałka armii czynnej Iwana Fiodorowicza Paskiewicza, hrabiego erewańskiego, w październiku 1831. Dobra te dzielono na mniejsze majątki i sprzedawano. Właścicielami folwarku Komorów w XIX wieku byli kolejno: do 1843 roku Marceli Traczewski, do roku 1856 Aleksandra z Tańskich Traczewska, następnie dziedziczka Brzezińska i do 1912 roku pan Józefowicz. Na podstawie świadectwa Wydziału Hipotecznego Ziemskiego w Warszawie nieruchomości ziemskie o nazwie folwark Komorów w powiecie błońskim stanowiły od 1912 roku własność Józefa Markowicza.

Nazwa Gmina Michałowice po raz pierwszy pojawiła się w 1952 r. Wówczas w jej obrębie nie znalazł się Komorów, Nowa Wieś i Granica. Wkrótce jednak władza ludowa przeprowadziła eksperymentalną reformę i wprowadziła w miejsce gmin gromady, by zbliżyć jak najbardziej społeczeństwo do systemu sprawiedliwości społecznej. Niestety eksperyment się nie powiódł z powodu słabego zaangażowania ludności i na mocy ustawy z 29 listopada 1972 r. w 1973 r. przywrócono podział gminny.

Zniesiono jednocześnie dotychczasowy podział terenów wiejskich na gromady. Gmina Michałowice została utworzona na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie Nr XX/93/72 z dnia 1 grudnia 1972 r. Powstała z następujących gromadzkich rad narodowych:
1) Gromadzka Rada Narodowa Opacz składająca się ze wsi: Michałowice, Opacz Kolonia, Opacz Mała, Reguły, Pęcice Małe, Sokołów, Suchy Las oraz osiedla Michałowice,
2) Gromadzka Rada Narodowa Komorów składająca się z Komorowa Osiedla i Komorowa Wsi,
3) części Gromadzkiej Rady Narodowej Otrębusy, tj. Granica, Nowa Wieś i Helenów.

Artykuły poświęcone dziejom gminy, historycznym postaciom i wydarzeniom